Limonade

NL: limonade, frisdrank, priklimonade, limonadegazeuse
En: lemonade
Du: Limonade
Fr: limonade, citronnade
It: limonata
Es: limonada

Dorstlesser
Zuur water zet de mond aan tot productie van speeksel, vandaar dat men vroeger azijn toevoegde aan water als dorstlesser.
Later vond men het smakelijker om citroensap toe te voegen.
Coca cola heeft met pH=2,5 een zuurgraad gelijk aan azijn, maar dit wordt gemaskeerd door de zoetheid.
In bier geeft de koolzuur het dorstlessend gevoel.

Origine
Limonades van citroen, dadels en honing waren populair in Egypte, tenminste vanaf het jaar 1000 volgens bronnen. De citroen stamt uit het verre oosten, en wellicht werd daar al limonade gedronken, maar daar is geen bewijs voor.
In Europa werd limonade populair in de 17de eeuw. In Parijs was er het gilde van de Limonadiers, ambulante limonade verkopers.

Sodawater / spuitwater
Rond 1800 had men het voor elkaar om koolzuur aan water toe te voegen en uiteraard leidde dit tot het maken van priklimonade. Een mooi overzicht van de ontwikkelingen vind je op wikipedia. https://nl.wikipedia.org/wiki/Frisdrank
Sodawater kon o.a. gemaakt worden door soda (vooral dubbelkoolzure soda, natriumbicarbonaat) aan water toe te voegen, waarbij koolzuur vrijkomt. Met deze methode van fabricage bevat sodawater vrij veel natrium, één van de componenten van keukenzout.
Sodawater gemaakt door koolzuurgas onder druk in water op te lossen, bevat minder natrium. Spuitwater werd veel in bars gemaakt en dan gemengt met siroop.
De sodawater bars in de 19de eeuw werden meestal gerund door apothekers, omdat zij de machines konden bedienen en de beschikking hadden over de grondstoffen. In die tijd werden sodawaters gedronken om hun opkikkend effect of om gezondheidsredenen. De sodawaters bevatten naast de smaakstoffen allerlei drugs en chemicalien. Cannabis, opium, cocaine, kola noten, fosforzuur. Coca cola werd ontwikkeld als pijnstillende soda, gemaakt van coca bladeren en kola noten. Het succes van Coca-Cola kwam vooral door hun keuze om de drank in flessen te verkopen, na de uitvinding van de kroonkurk. Het internationale succes dankt Coca-cola aan het amerikaanse leger.
Op dit moment maakt zelfgemaakt spuitwater een revival door, met apparatuur waarmee consumenten thuis zelf spuitwater kunnen maken. Deze apparaten bevatten een fles met koolzuurgas om het spuitwater te maken.

Cocktails en longdrinks
Siropen worden tegenwoordig vooral gebruikt voor het maken van interessante cocktails. Maar natuurlijk is siroop lekker op nagerechten en pannekoeken. Je kunt er ook bijzondere granitas van maken.
Frisdrank, priklimonade, wordt in sommige landen gemixt met bier (Shandy, Radler, Sneeuwwitje,…). Je vindt limonade in honderden longdrinkrecepten, zoals de Mojito en de Margarita. In Spanje wordt priklimonade gemixd met wijn, en heet dan Tinto de Verano.

Het woord limonade
Het woord limonade stamt af van het Italiaanse limonata (=met citroen). Het woord limon betekent citroen, niet limoen.
Populaire smaken in de tijd van soda-bars waren limoen, citroen, vanille, wintergreen, sinaasappel, kers.
In Nederland was er orangeada, gemaakt van sinaasappels. Ranja was een merknaam in Nederland.
Andere populaire smaken in Nederland waren granaatappel (grenadine) en pruim (Reine claude).
Merken en merknamen voor limonade in Nederland zijn onder andere Hooghoudt, Karvan Cevitam, Ranja, Roosvicee.

Limonade versies
Limonade: van citroen
Limeada: van limoen
Orangeade: van sinaasappel
Pink lemonade (roze limonade): kan van pompelmoes of grapefruit zijn gemaakt, maar is meestal limonade met rood fruit, en ook met kleurstof.
Ook: Cherryade, gingerade, appleade, golden ade, silver ade…

Vruchtensiroop zelf maken
Siroop kent de volgende verhouding:
1 liter versgeperst vruchtensap
1,5 kg suiker
25 gram citroenzuur per liter sap (optioneel)
Je kunt vruchtensap in de winkel kopen, maar neem dan wel een 100% sap. Lees het etiket goed.
Je kunt ook geconcentreerde vruchtensap zoeken bij de babyvoeding. Het wordt ook wel diksap genoemd.

Sap maken
Je kunt elke gewenste vrucht gebruiken en natuurlijk ook een mengsel van vruchten.
Gebruik een keukenmachine, een blender of staafmixer.
Giet het mengsel door een zeef, zodat pulp en pitjes achterblijven.
Giet het sap desgewenst door een theedoek of koffiefilter om een mooi helder sap te krijgen.

Sap alternatief
In plaats van sap kun je ook vruchtenthee nemen, bloemen, kruiden, etc.
In veel gevallen meng je de smaakmakers met koud water en laat ze een nacht trekken (koude extractie).

Houdbaarheid
Hoe meer suiker in de siroop, hoe langer houdbaar. Regel: bij 1 deel suiker op 1 deel vloeistof is de siroop 1 maand houdbaar in de koelkast. Bij 2 delen suiker op 1 deel vloeistof is de siroop 6 maanden houdbaar in de koelkast.
Citroenzuur (verkrijgbaar bij drogist, toko en voedingsspeciaalzaak) is niet noodzakelijk, maar verhoogt de houdbaarheid. Het geeft een friszuur smaakaccent aan de siroop. Citroenzuur koop je als witte korreltjes (net als suiker) die makkelijk oplossen in water.
Als je de siroop even kookt voor je het in een steriele fles giet is het uiteraard sterieler en langer houdbaar.

Handelingen
1. weeg de hoeveelheid sap
2. weeg anderhalf keer zoveel suiker af
3. breng samen aan de kook, roer tot de suiker volledig is opgelost
4. zeef eventueel
5. giet in schone flessen
De siroop laten afkoelen en in de koelkast bewaren.

Smaakideeen
Onderstaande smaken in combinatie met citroensap of limoensap:
Aardbei pittig gemaakt met rode peper
Frambozen met limoensap
Watermeloen met muntblad
Komkommer, basilicum en limoengras
Bramen en salie
Peren en tijm
Lychee en rode peper
Blauwe bessen en lavendel

De waxlaag (= waslaag) verwijderen van citrus fruit
Als je de schil of rasp van citrusfruit gaat gebruiken, neem je de waxlaag en schimmelremmers mee. Als je dat niet wilt en geen onbehandeld fruit vindt, dan moet je het grondig wassen.
Doe het fruit in een vergiet en giet er boven de gootsteen kokend water overheen. Dat maakt de waxlaag zacht. Was het fruit dan grondig met een schone afwasspons, heet water en zeep.
Spoel het fruit goed na met schoon water.

Citrus limonade
Veel van de smaak van citrusfruit zit in de schil, onder andere in de vorm van olie in de buitenste schil. Een eenvoudige manier om nog wat smaak uit de schil te onttrekken, alhoewel deze niet veel olie losmaakt, is alsvolgt: meng de schil na het uitpersen met suiker. Het suiker trekt nog wat sap uit de schillen, de suiker lost daarin op en neemt ook wat smaak uit de schil over. Het resultaat kan iets bitter zijn.
1. Pers citrus fruit. zet sap apart.
2. Snij schillen nog eens doormidden. Doe de schillen in een bak, hussel er fijne suiker door en laat een nacht afgedekt staan. Gebruik een half kilo suiker per kilo schillen. Regelmatig husselen. Meerdere dagen laten staan geeft aanzienlijk meer resultaat.
3. Pers de schillen stuk voor stuk uit in een knoflookpers, pureepers of citruspers. Of gebruik een grote vijzel. Stampen in een vijzel zal zeker wat olie uit de schil vrijmaken en extra smaak geven.
Je hebt nu het geperst sap en het gesuikerde sap uit de schillen. Voeg deze samen naar wens en je hebt limonadesiroop.

Limonada Suíça (“Zwitserse limonade”)
Dit is de meest populaire limeade in fruitsapland Brazilie. Het is eigenlijk de ultieme limeada, want bij deze versie gaat de hele limoen in de blender en dat geeft superveel smaak!
Het is niet bekend waar de naam vandaan komt, maar we vermoeden dat de troebelwitte kleur er mee te maken heeft en dat de limonade ijskoud is.
Was de limoen goed. Verwijder uiteinden. Snij de limoen in blokjes en verwijder de pitjes en kern.
Doe de stukjes limoen in de keukenmachine, met koud water en ijsblokjes. Maal kort, niet tot pulp maar tot kleine stukjes. Zeef en serveer de ijskoude vloeistof in een hoog glas met ijsblokjes. Ook lekker is om een stukje ananas mee te malen.
Deze drank direct drinken, want ze wordt na een tijdje bitter.
Brazilianen mengen het soms met gecondenseerde melk, hetgeen ook een reden kan zijn voor de naam Zwitserse limonade.
1 liter ijskoud water met ijsblokjes
4 limoenen (zie boven)
1 theekopje suiker (naar smaak)
Maal kort in de blender. Zeef in groffe zeef, de drank blijft troebel. Serveer direct met ijsblokjes.

Suikersiroop
Veel recepten gebruiken suikersiroop.
Suikersiroop maak je door suiker in kokend water op te lossen. Bijvoorbeels 1,5 kg suiker op 1 liter water.
Je kunt het enkele maanden in de koelkast bewaren.
Lees ook over de voordelen van invertsuiker in ons artikel over suiker.

Glycerine
Glycerine is een visceuze, zoete, kleurloze, geurloze vloeistof en is van nature aanwezig in bier en wijn. Daarnaast wordt het om velerlei redenen aan voedingswaren toegevoegd.
In veel drankjes, vooral likeur en frisdrank, wordt wat glycerine gedaan. Het geeft een dikkere struktuur aan de drank en een glad mondgevoel.
Functies in voedingswaren: emulgant, stabilisator, smeermiddel, verdikker, oplosmiddel voor kleurstoffen en smaakextracten, textuurverbeteraar in baksels, zoetmaker. Het heeft doorgaans geen schadelijke bijwerkingen.
Je komt het tegen in hoestdrank, antivries, tandpasta, shampoo, (non)alcoholische drank, cosmetica, fondant, baksels, pindakaas, snoepjes en heeft E-nummer 422.
Het is te koop bij drogist of apotheek, maar let op dat het geschikt is voor consumptie. Er bestaat plantaardige, dierlijke en synthetische glycerine. Foto: vanillepeulen met glycerine maakt vanille-extract.

Gembersiroop
Altijd handig om gembersiroop in de koelkast te hebben.
Ontschil gemberwortel, snij in plakjes en maal de gember in de keukenmachine met evenveel (in volume) suikersiroop.
Zet de gembersuikersiroop op laag vuur.
Laat een uur of langer trekken. Zeef en giet in steriele potten met deksel.
Tip: maak ook eens met bruine suiker.

Lavendelsiroop
Laat suikersiroop even koken. Zet uit en voeg verse of gedroogde lavendelbloemetjes toe. Neem 1 kopje bloemetjes per liter suikersiroop.
Laat 1 uur trekken in suikersiroop en zeef de siroop.
Tip: vervang een deel van de suikersiroop door honing.

Kardemomsiroop
Neem 1 kopje kardemoms per liter suikersiroop. Laat enkele minuten koken.
Laat afkoelen en laat enkele dagen in koelkast trekken. Zeef de kardemoms eruit.
Goede smaakcombinaties: appel, citrus, abrikoos, pruim, peer, vanille, kaneel, kruidnagel, koffie

Dragon Siroop
Laat suikersiroop even koken. Zet uit en voeg verse dragon toe. Neem 10 takjes dragon per liter suikersiroop.
Laat 1 uur trekken en zeef de siroop.
Goede smaakcombinaties: geitenkaas, hangop, citrus,
Deze siroop wordt in Rusland gebruikt voor de populaire frisdrank Tarkhun: meng de siroop met wat citroensap en spuitwater. Tarkhun is groen en dat komt door de kleurstof die wordt toegvoegd. Dragonsiroop is een beetje geel.

Kaneelsiroop
Laat 5 kaneelstokjes even meekoken in 1 liter suikersiroop.
Laat afkoelen. Laat de kaneelstokjes 1 nacht trekken. Zeef.
Tip: maak ook eens met bruine suiker.
Goede smaakcombinaties: appel, kers, tijm, vanille

Vanillesiroop
Neem 2 vanillestokjes per liter suikersiroop.
Kook de suikersiroop en zet vuur uit.
Snij vanille in de lengte doormidden, en voeg toe aan de hete suikersiroop. Dek af.
Laat een nacht trekken. Verwijder vanillestokjes.

Sinaasappelsiroop
Schil 5 sinaasappels met een dunschiller. Doe de schillen in kokende suikersiroop. Zet vuur uit.
Laat 10 minuten trekken en verwijder de schillen.
Je kunt de suikersiroop maken met sinaasappelsap in plaats van water, waardoor de siroop zoetzuur wordt.

Citroengrassiroop
Neem het onderste, dikke deel van de stengel. Verwijder wortels en buitenste bladen.
Was de stengelkern onder de kraan. Snij in schijfjes.
Neem 10 stengels per liter suikersiroop.
Kook de suikersiroop en zet uit. Voeg de stengels toe aan de hete siroop.
Laat afkoelen, roer regelmatig. Laat een nacht trekken. Zeef.
Goede smaakcombinaties: citroen, munt, thaise basilicum, groene thee, tijm , gember
Gebruikt in vele longdrinks, o.a. mojitos en margaritas.

Vlierbloesemsiroop
Neem 10 vlierbloesemschermen per liter suikersiroop met citroenzuur.
Schudt de bloesem uit om eventuele insecten te verwijderen.
Knip de bloempjes van de stengels. Gooi de stengels weg.
Kook de suikersiroop en zet uit.
Duw de bloesem in de siroop en laat afgedekt enkele dagen trekken. Zeef en bewaar in steriele potten.

Chai siroop
Ook wel masala chai genoemd, is een specerijen mix voor thee.
Verhit 1/2 liter suikersiroop en voeg toe: 1 kaneelstok, enkele zwarte peperkorrels, 3 eetlepels gemberrasp, enkele kruidnagels en 12 kardemompeulen.
Optioneel: 1 theelepel venkelzaad, 1/2 theelepel korianderzaad, vanille-extract.
Laat even koken en zet vuur uit. Zeef.
Gebruik: doe een scheutje in hete melk of hete appelsap.

Rozensiroop
Neem 3 delen bruine rietsuiker (of eventueel andere suiker), 1 deel water en 1 deel rozenwater.
Los de suiker op in heet water. Voeg rozenwater toe, doe deksel op pan en zet vuur zacht.
Laat 15 minuten op zacht vuur en zet uit.

Tonic siroop
Met deze siroop maak je je eigen tonic, die je weer kunt gebruiken voor een gin-tonic.
Je hoeft niet alle 4 citrusvruchten te gebruiken als je er 1 niet kan vinden.

• 20 gram cinchona schors fijngesneden (¼ theekopje) of poeder
• 2 limoenen, alleen de dunne schil
• 1 citroen, alleen de dunne schil
• 1 sinaasappel, alleen de dunne schil
• 1 grapefruit, alleen de dunne schil
• 3 stengels citroengras, alleen de kern, in stukjes
• 4 pimentbes
• 3 groene kardemompeulen
• 1 eetlepel lavendel
• ¼ theelepel zeezout
• Optioneel: 2 steranijspeulen, 1/2 theelepel zwarte peperkorrels
• 1 liter suikersiroop met citroenzuur

Haal met een dunschiller de buitenste schil van het citrusfruit.
Kook 500ml water en voeg alles toe, behalve de suikersiroop.
Zet op zacht vuur, met deksel erop, gedurende 20 minuten. Zet uit.
Laat afkoelen en bewaar met deksel erop 2 dagen in de koelkast.
Filter met grove zeef en daarna door een fijn doek of koffiefilter.
Meng met de suikersiroop.

Muntsiroop
Blancheer de muntblaadjes: 15 sekonden in heet water en dompel ze meteen in ijswater. Neem 1 bos munt per 1 liter suikersiroop.
Doe ze in de blender met koude suikersiroop. Zeef door een fijne doek.

Venkelsiroop
Kook 1 liter suikersiroop en voeg 5 eetlepels venkelzaad toe.
Roer 5 minuten en zet vuur uit. Dek af.
Laat 20 minuten trekken en zeef.
Goede smaakcombinaties: appel, citroen

Ginger Ale
Ginger Ale kun je maken door spuitwater (“spa rood”) op smaak te brengen met wat gember siroop en limoensiroop. De siropen goed filteren voor een heldere ginger ale.

Iced Tea met citroen
De lekkerste Iced Tea maak je door thee in koud water te laten trekken, gedurende 1 nacht.
Neem 4 theezakjes thee per liter water, of vier flinke eetlepels thee. Probeer allerlei theesoorten uit.
Serveer met ijsblokjes en een scheutje citroensiroop.

Caribische limonade
Maak Limeada en voeg een beetje angustura toe, enkele druppels vanille essence en gebruik bruine rietsuiker.

Shandy of Radler
Meng gelijke delen ijskoude limonade met ijskoud pilsbier.

Nimbu Pani
Een indiase limeada waaraan nog een extra smaak is toegevoegd, bijv: cardemom, jaljira of chat masala.

Limonana
Populair in het Midden-Oosten: verse limeada met muntblad.

Roosvicee
wikipedia:
Roosvicee is een bekend Nederlands merk van vruchtensappen en siropen. Het merk is opgericht in 1956. In de jaren 50 waren fruit en groente schaars. Roosvicee sprong hierop in door een siroop te ontwikkelen op basis van de vitaminerijke vrucht rozenbottel. De naam Roosvicee is geboren uit de samentrekking van de woorden Rozenbottel en Vitamine C.
Zelf rozebottelsiroop maken: Ontdoe rijpe rozebottels van steeltjes. Pureer ze in de keukenmachine met gelijke hoeveelheid water. Kook de pulp 15 minuten. Zeef tot sap en meng met gelijke hoeveelheid suiker. Voeg ook citroenzuur toe.
Roosvicee bevat voornamelijk tomatensap en 25% rozenbottelsap. daarnaast: vlierbes, appel, rode bes, framboos.

Champagnepils
wikipedia: De smaak van champagnepils heeft iets cola-achtigs. Omdat de kleur van het drankje bruin is, wordt het weleens cola van weleer genoemd. Een andere smaak waarmee het soms vergeleken wordt, is de traditionele Engelse frisdrank Dandelion and Burdock, gemaakt met een extract uit de wortels van paardenbloem en grote klit.
Thans wordt een soortgelijke drank door de Nederlandse frisdrankenfabrikant Raak verkocht onder de naam Campagne Pils.
Champagnepils heeft dus niets met Champagne of pils van doen. Ook niet met het “Champagnebier”.

Punch
wikipedia: Punch is een mengdrank die waarschijnlijk in de 18e eeuw in India is ontstaan. Het woord is dan ook afkomstig uit het Hindi. Oorspronkelijk was de drank een mix van water, thee, alcohol, citroen en suiker. Via de Britse Oost-Indische Compagnie kwam het in Europa terecht. Tegenwoordig is fruit een belangrijk onderdeel en wordt vaak rum of soms helemaal geen alcohol gebruikt.

Leestip
https://www.safefoodfactory.com/nl/knowledge/23-frisdranken-en-siropen/
http://www.frisdrank.nl/soorten-siroop