Sla soorten op een rij

Het huidige sla-aanbod is bijzonder uitgebreid. Dankzij de rode soorten is er kleur in het assortiment gekomen.
Ook wat smaak betreft is het aanbod sterk verruimd.

De familie der Compositae omvat zo’n honderd variëteiten, die onderverdeeld worden in een viertal groepen. Er zijn de kropsla‘s, waarvan de ronde bladeren elkaar overlappen rondom een hart. Binnen deze groep onderscheidt men de
malse soorten, zoals de overbekende kropsla, en de knapperige soorten, zoals de populaire iceberg.
Een andere groep verzamelt de soorten die eveneens een hart hebben maar langwerpige in plaats van ronde bladeren. De bekendste variëteit in deze groep is de bindsla of romaine. Ten slotte is er de groep van de losbladige soorten:
die hebben geen hart, de bladeren groeien in de vorm van een krans. Ze worden ook wel laitues à couper of cut-and-come-again genoemd, omdat er steeds nieuwe bladeren bijgroeien.
De meeste salades hebben een milde smaak, variërend van nootachtig bij bepaalde types (zoals bindsla) tot een grondsmaak bij andere, zoals eikenblad. Bij vele variëteiten overheerst echter de (non-)smaak van hun hoofdbestanddeel: water. Dit geldt in het bijzonder voor de zogenaamde ‘designer’-slasoorten zoals lollo biondo en zijn rode tegenhanger, lollo rosso. Andere variëteiten moeten het dan weer hebben van hun textuur. Icebergsla dankt zijn populariteit niet aan zijn weergaloze smaak, maar aan zijn niet te evenaren knapperigheid. In tegenstelling tot bindsla,
die ook erg knapperig is maar waarvan de buitenste bladeren ietwat taai kunnen uitvallen, bezit iceberg krokante bladeren die toch smelten op de tong.

De meeste slasoorten kunnen worden ingedeeld in 2 groepen.
De lactuca sativa, met zoete smaak: kropsla, rode sla, frisbi, lollo bionda, lollo rosa, eikenbladsla, ijsbergsla, batavia en romeinse sla.
De cichorium intybus /endivia slasoorten, die bitter smaken: andijvie, krulandijvie, frisée, witloof, roodloof, molsla en radicchio.
Daarnaast zijn er de overige soorten die we niet kunnen onderbrengen in die twee categoriën: veldsla, roquette en rucola.

Andijvie (Cichorium endivia var latifolia)
Andijvie hoort tot de bittere slasoorten. De bladeren zijn vrij breed in een losse krop en lichtgroen van kleur. De bladeren zijn wat ronden dan die van de frissee. Andijvie kan rauw in salades worden verwerkt.
en.wiki: Escarole, or broad-leaved endive (var latifolia) has broad, pale green leaves and is less bitter than the other varieties. Varieties or names include broad-leaved endive, Bavarian endive, Batavian endive, grumolo, scarola, and scarole. It is eaten like other greens, sauteed, chopped into soups and stews, or as part of a green salad.

Krulandijvie of frisee (Cichorium endivia var crispum)
Krulandijvie of frisee is een andijviesoort. De groente vormt een vrij open krop en heeft krullerig, sterk ingesneden blad. Het hart van de krop is geel en de buitenste bladeren zijn lichtgroen. De smaak van frisee is licht bitter en laat zich goed combineren met andere slasoorten. Het is ook erg goed als garnering te gebruiken.
en.wiki: Curly endive, or frisée (var crispum). This type has narrow, green, curly outer leaves. It is sometimes called chicory in the United States and is called chicorée frisée in French. Further confusion results from the fact that frisée also refers to a technique in which greens are lightly wilted with oil.

Witloof
Witloof, radicchio, krulandijvie en frisé-andijvie zijn allemaal familie van elkaar. Als je ze achter elkaar proeft, kun je dat ook goed merken. Witloof noemen we ook Brussels lof, maar in het Frans heet het endive, en in het Engels chicory, terwijl andijvie in het Frans chicorée frisée heet. Dat is wat verwarrend. Het verband met cichorei is in feite eenvoudig: cichorei (koffiesurrogaat) is gewoon de wortel van de plant die wij kennen als witloof.
Eind 18e eeuw werd witloof in Europa gekweekt om de wortel, die bij koffie werd gevoegd, om de smaak te verbeteren. Op een gegeven moment ontdekte een Belg, M. Brezier, dat de witte bladeren eetbaar waren. Hij hield het voor zich, maar na zijn dood werd witloof al snel populair. Onze naam “witloof” is afgeleid van het Vlaamse woord “witlof”. Het blanke blad krijgt de groente omdat hij in het donder wordt verbouwd. Vroeger was witloof wat bitter, vooral de kern, maar de rassen van nu zijn zachter.
Witloof werd aanvankelijk geteeld als typische wintergroente. Nu is witloof het hele jaar door, maar vooral in de periode oktober-april, in overvloed op de markt in de sorteringen kort, kort dun, kort dik en lang.
en.wiki: Belgian endive is also known as French endive, witlof in Dutch or witloof in Belgian Dutch, witloof in the United States, chicory in the UK, as witlof in Australia, endive in France, and chicon in parts of northern France and in Wallonia.

Roodloof
Een variant op de gewone witloofstruikjes is roodlof. Het is een kruising tussen radicchio en witloof. De struikjes zijn wit met rode gevlamde bladeren. De smaak is licht bitter. Roodlof is geschikt voor rauw gebruik.

Molsla
Molsla wordt in het Frans pissenlit genoemd en is het blad van de paardebloem. De gekweekte soort heeft vrij brede en lange bladeren. Ze groeien in een rozet en zijn donkergroen met witte aders. In Frankrijk is het een geliefde slasoort. De smaak is erg bitter en doet het uitstekend in combinatie met uitgebakken spekjes. Laat zich ook goed met andere slasoorten combineren. Lekker met wat olijfolie, citroensap en knoflook nadat het kort is gekookt.
en.wiki: http://en.wikipedia.org/wiki/Taraxacum

Radicchio
Radicchio is familie van witloof maar wordt meestal rauw gegeten. Het is een rond, klein, stevig kropje met wijnrode bladeren met witte nerven. De structuur van het blad is stevig, knapperig maar toch mals.
De smaak is bitter. De slasoort laat zich goed met andere soorten mengen, zowel vanwege de smaak als ook vanwege de mooie kleur.
Dit is een van de vele variëteiten die zijn ontwikkeld uit de wilde cichorei. De prachtige kleur dankt het aan zorgvuldig uit het licht houden. Komt er licht bij, dan kleuren de bladeren groen of koperkleurig. Radicchio wordt meestal rauw gegeten en smaakt licht bitter. Het combineert goed met neutrale slasoorten. Soms wordt het verward met roodlof, wat een kruising is tussen radicchio en witloof. De struikjes zijn wit met roodgevlamde bladeren. Tijdens het koken verdwijnt van beide de rode kleur. Radicchio is ca. 2 dagen houdbaar in de koelkast, roodlof iets langer.
seizoen juni juli september oktober
en.wiki: Also known as red endive and red chicory

Kropsla
Kropsla is de gecultiveerde versie van de sla die vroeger in Zuid-Europa, Klein-Azië en Noord-Afrika in het wild voorkwam. Het sap van deze wilde sla werd in de oudheid door de Grieken als geneesmiddel gebruikt. In de 15e eeuw werd kropsla voor het eerst in Engeland verbouwd en verspreidde zich vandaaruit over de rest van Europa.
De bladeren zitten los in de krop en zijn groen, groot en hebben een zachte smaak. In het midden van de krop zitten de bladeren kompacter en zijn ze lichtgeel. Kropsla wordt rauw in salades verwerkt.
Kropsla blijft de meest geteelde slasoort. Ze is het hele jaar door overvloedig in aanbod.
Eng: Butter Lettuce – [Butterhead, Boston, Bib or Limestone]

Rode sla
Rode sla is de rode variante van de gewone kropsla.
Seizoen: mei-september

Lollo bionda en lollo rosso
Bij ons vaak witte en rode ‘frisée’ genoemd. Dat is verkeerd omdat met frisée eigenlijk naar frisée-andijvie wordt verwezen.
Er zijn meerdere soorten lollo: Lollo bionda, Lollo verde  en Lollo rosso (soms lees je ook rossa).
Ze hebben een losse krop met sterk gekruld blad. De smaak is neutraal.

Eikenbladsla
Eikenbladsla vormt een zeer losse krop. De bladeren zijn sterk ingesneden en hebben iets weg van een eikenblad.
Eikenbladsla heeft meestal een roodbruine kleur, er bestaat echter ook een groene variant.
Het blad is mals en zacht en heeft een licht nootachtige smaak.
seizoen  mei-oktober

IJsbergsla
IJsbergsla of ijssla is een andere versie van de wilde sla, die in de 18e eeuw voor het eerst in Frankrijk werd verbouwd.
In 1894 werd de sla geïntroduceerd in de Verenigde Staten onder de naam “Iceberg”, naar de firma die de sla importeerde. De slasoort werd erg populair in de VS en het waren de Amerikaanse troepen die er na WO2 voor zorgden dat de sla ook in Europa meer bekend raakte. IJsbergsla vormt een dichte krop. De bladeren zijn lichtgroen van kleur. De bladeren zijn stevig, knapperig en iets doorzichtig, zodat het lijkt alsof ze bevroren zijn. De smaak is pittiger en geuriger dan die van kropsla. Er bestaat ook rode ijsbergsla. IJsbergsla is enorm populair geworden en heeft de plaats ingenomen van kropsla.
IJsbergsla wordt over het algemeen rauw in salades verwerkt, maar kan ook kort gekookt en warm geserveerd worden.
seizoen juni juli  Eng: Iceberg Lettuce -[Crisphead lettuce]

Frillice
Een variant op ijsbergsla is frillice of crispsla. Crispsla vormt een open krop met krullerige en knapperige bladeren.
mei-augustus

Batavia
Batavia is een oude slasoort en eigenlijk de voorvader van de ijsbergsla. Batavia lijkt qua vorm op kropsla. Het blad is sterk gebobbeld en heeft een gegolfde vorm. Hij is er in lichtgroen en roodbruine tinten. De bladstructuur lijkt op die van ijsbergsla maar mist het knapperige. De smaak is neutraal. Seizoen  juni-oktober
en.wiki: Summer Crisp, also called Batavia or Batavian.

Romeinse sla
Romaanse sla wordt ook wel Romeinse sla genoemd of romaine. Het is een oeroude slasoort die al door de oude Egyptenaren werd verbouwd. De sla behoort tot het type bindsla. De sla groeit recht omhoog. Door het dichtbinden van de bladeren aan de top bleekt het hart en blijft dit zacht. De bladeren zijn vrij groot, langwerpig, grof van structuur en donkergroen.

De buitenste bladeren zijn vrij stug en kunnen goed worden gestoofd. In Zuid-Europese landen , zoals Italie en Spanje, wordt deze sla veel gegeten. Gestoofde Romaanse sla heeft iets weg van spinazie en andijvie en kan ook zo worden bereid. Rauwe Romaanse sla smaakt iets wranger dan kropsla en wordt gebruikt voor de Amerikaanse “Caesar Salad”.
en.wiki: Romaine or cos lettuce (Lactuca sativa L. var. longifolia)

Veldsla
Veldsla, ook wel “ezelsoren” genoemd, is een winter- en voorjaarsgroente die wild voorkomt in West-Europa, West-Azië en Noord-Afrika. Het was al bekend bij de Oude Romeinen. Veldsla werd in de 18e eeuw veel geteeld, maar verdween naar de achtergrond toen andere slasoorten meer populair begonnen te worden.
De frisgroene blaadjes zijn lepelvormig, 2 tot 3 cm groot en groeien in kleine rozetjes. Er zijn meerdere soorten veldsla. De gewone, met grote lichtgroene blaadjes. Broeivet of Amsterdams vet met hele kleine donkere blaadjes “roosjes”. De Italiaanse veldsla is een soort met lange, smalle blaadjes en een geelgroene kleur. De twee laatste soorten zijn niet goed verkrijgbaar. Waterkers lijkt sterk op veldsla, maar heeft een iets pikantere smaak. De steeltjes zijn lang, de donkergroene bladeren rond.
Veldsla heeft een zachte, nootachtige smaak, is goed te combineren met andere slasoorten en mooi als garnering. Het kan ook warm worden gegeten: kort gekookt, gestoomd of in de soep.
Bij aankoop zit het wortelvoetje er nog aan.
Veldsla kan je het hele jaar door kopen. In augustus is de aanvoer echter iets minder.
en.wiki: Corn salad (Valerianella locusta (Linnaeus) or Valerianella olitoria (Moench) – the synonym Valeriana is obsolete but appears frequently in older texts) is a small dicot annual plant of the family Valerianaceae. It is also called Lewiston cornsalad, lamb’s lettuce, fetticus, field salad, mâche, feldsalat, nut lettuce and rapunzel.

Roquette
Roquette is een echte Franse slasoort en is hier nog niet zo bekend. De slasoort bestaat uit langwerpige blaadjes met een steeltje eraan. De smaak is pittig en uitgesproken nootachtig. Dit is de reden dat deze sla ook pindasla wordt genoemd. Roquette is naast rauw gebruik in salades ook geschikt om te stoven.
en.wiki: Eruca sativa (syn. E. vesicaria subsp. sativa (Miller) Thell., Brassica eruca L.), is an edible annual plant, commonly known as rocket, roquette, rucola or arugula.

Rucola
Rucola komt oorspronkelijk uit Italië. De bladeren zijn lang en smal in een losse krop.
De smaak is zeer karakteristiek en doet in de verte aan radijsjes denken.
Rucola wordt rauw gegeten en laat zich goed met andere slasoorten mengen.
en.wiki: Eruca sativa (syn. E. vesicaria subsp. sativa (Miller) Thell., Brassica eruca L.), is an edible annual plant, commonly known as rocket, roquette, rucola or arugula.

Chinese sla
In China teelt men overal de stengelsla of aspergesla, een ras waarvan de krokante dikvlezige stronken in plakjes worden gesneden om te roerbakken.
en.wiki:  Celtuse (Lactuca sativa var. asparagina, augustana, or angustata), also called stem lettuce, celery lettuce, asparagus lettuce, or Chinese lettuce, IPA (UK,US) /ˈsɛlt.əs/, is a cultivar of lettuce grown primarily for its thick stem, used as a vegetable. It is especially popular in China, where it is the most common form of lettuce, and is called wosun (Chinese: 莴笋; pinyin: wōsŭn) or woju (Chinese: 莴苣; pinyin: wōjù) (although the latter name may also be used to mean lettuce in general). The stem is usually harvested at a length of around 15–20 cm and a diameter of around 3–4 cm. It is crisp, moist, and mildly flavored, and typically prepared by slicing and then stir frying with more strongly flavored ingredients.

Herkomst van sla
Het woord sla heeft haar naam te danken aan haar dressing. Sla is namelijk afgeleid van het Latijnse woord herba salata, dat letterlijk vertaald ‘gezouten kruid’ betekent. Dit omdat zout vroeger vaak als ingrediënt in de saladedressing diende. Heel, heel vroeger genoten voornamelijk de Romeinen en de Grieken van het groene blaadje met dressing. Toen bestonden deze slablaadjes nog gewoon uit verschillende soorten groenvoer ingelegd met azijn en zout. Tijdens de Middeleeuwen vergrootte sla haar populariteit tot West-Europa via Spanje en Italië.

De eerste sladressing
Eind 2006 is er in de Middellandse Zee een gezonken schip uit de Romeinse tijd gevonden. Dit schip bevatte een kruik met daarin een vloeibare substantie. In november 2007 hebben wetenschappers na uitgebreide analyse ontdekt dat deze vloeistof uit olijfolie met oregano bestaat. Oftewel de eerste – voor zover wij weten – sladressing stamt uit 393 voor Christus. Het gebruik van olie en azijn op sla en groenten komt uit de Babylonische tijd, ongeveer 3000 jaar geleden. Niet lang daarna begonnen Romeinse en Griekse koks te experimenteren met combinaties van olijfolie, azijn en wijn. De kunst om een heerlijke uitgebreide sladressing te maken werd pas echt geperfectioneerd toen in de 19e eeuw restauranteigenaars in Zuid-Europa hun eigen sladressingen gingen bedenken en ook verkopen.

Geschiedenis van de Salade in Nederland
In de zestiende eeuw deden onder Italiaanse invloed in onze streken de salades van rauwe groenten en groene kruiden hun intrede. In Italië zelf werden deze al sinds de klassieke oudheid gegeten, maar ten noorden van de Alpen was men er altijd bang van geweest. Toen men er dan uiteindelijk toe overging om ze in een kookboek op te nemen – bij ons voor het eerst in 1560 – werd er uitdrukkelijk bij gezegd, dat ze aan het begin van de maaltijd moesten komen, en alleen als men vooraf geen fruit had gegeten, omdat ze anders door hun koude vorm de spijsvertering zouden belemmeren. Tegenwoordig zijn saladerecepten niet meer weg te denken uit onze kookboeken; voor steeds meer mensen is een salade een rijkelijk gevuld avondgerecht. En waarom ook niet; alle variatie is mogelijk.

Bewaren
Van alle groentesoorten zijn de slasoorten hel meest gevoelig voor manipulatie. Indien de sla gedurende meerdere dagen bewaard wordt, af en toe lichtjes vernevelen met koud water.  Sla bewaart 3 dagen in de koelkast (0-3 graden). De optimale temperatuur ligt rond 1 graad. We raden u aan de buitenste bladeren te verwijderen want die hebben het meest te lijden van nitraten en eventuele pesticiden.

Voedingswaarde
Alle slasoorten zijn zeer rijk aan vitamines, vooral vitamine C en vitamine A. Ze bevatten veel mineralen en oligo-elementen. Bovendien zijn ze arm aan calorieën.

Hoe heet sla in andere talen: http://www.plantnames.unimelb.edu.au/new/Lactuca.html

Bronnen:

http://www.calve.nl

http://home.scarlet.be/~eb024464/product1/sla.html

http://vitalegroente.nl/sla.pdf

6 comments to Sla soorten op een rij

Leave a Reply to Brigitte Cancel reply

You can use these HTML tags

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

  

  

  

A sample text widget

Etiam pulvinar consectetur dolor sed malesuada. Ut convallis euismod dolor nec pretium. Nunc ut tristique massa.

Nam sodales mi vitae dolor ullamcorper et vulputate enim accumsan. Morbi orci magna, tincidunt vitae molestie nec, molestie at mi. Nulla nulla lorem, suscipit in posuere in, interdum non magna.