Tuinbonen

tuinboonDe tuinboon kom je wereldwijd tegen in de meest uiteenlopende gerechten, zoals salades, (dip)sauzen, soepen en stoofpotten.
Tuinbonen kunnen gestoomd, geroosterd en gebakken worden.
In Nederland wordt traditioneel de tuinboon gekookt met bonenkruid, en vaak met boter, ham of spekjes gegeten.

Eng: broad bean, fava bean, faba bean, field bean, bell bean, tic bean
Fr: fèves, féverolles
Sp: haba, faba
It: fava
Port: fava

In het Midden-Oosten zijn 5.000 jaar oude voedselresten gevonden die aantonen dat peulvruchten zoals tuinbonen, linzen, kikkererwten en doperwten al heel lang gecultiveerd worden.
Tot aan de 16de eeuw waren tuinbonen dé bonen in Europa, en in het Midden-Oosten en veel Afrikaanse landen zijn ze dat nog steeds. Er zijn oneindig veel recepten met tuinbonen, en ook in ‘s werelds 1ste kookboek De Re Coquinaria kom je ze tegen.
Tijdens de ontdekkingsreizen ontdekten de Europeanen de bonen van Zuid- en Midden-Amerika: pinda, sperzieboon, kidneyboon en lima-boon. In Azie kwam men de sojaboon tegen.

Verkrijgbaarheid
Verse Nederlandse tuinbonen zijn ongeveer zes weken per jaar verkrijgbaar, van half juni tot augustus. Ze zijn al eerder verkrijgbaar, maar dan komen ze vooral uit Zuid-Europa.
Hoe kleiner de tuinboontjes, hoe malser en smakelijker ze zijn. De helft van alle bonen die in Nederland worden geteeld, wordt in blik of glas geconserveerd.

Bewaren
Bewaar verse tuinbonen slechts enkele dagen in de koelkast. Dop de bonen vlak voor het bereiden om bruinkleuring te voorkomen. Dop ze door met de nagel op de midden naad te drukken en de boon uit de schil te duwen. Leg de gedopte bonen direct in zout water anders worden ze bruin van kleur.
Ze verkleuren vrij snel. Verkleuring is tegen te gaan door een scheutje melk aan het kookwater toe te voegen. Als de gedopte boontjes toch bewaard moeten worden, dan is het beste om ze in een vochtige doek te bewaren. Ongedopte bonen zijn het beste houdbaar in een gesloten plastic zak met wat gaatjes erin, in de koelkast. Dan is het mogelijk om ze tot een week goed te houden.

Doppen
Verse tuinbonen zijn de zaden van een vrij grote, viltachtige peul. Meestal zitten er 2-5 zaden in een peul. Van 1 kg bonen krijg je ongeveer 350 g boontjes. Per persoon moet er gerekend worden op 500 tot 750 gram nog niet gedopte tuinbonen.
De schillen waarin de boontjes zitten, kunnen niet door mensen worden gegeten.
Tuinbonen doppen is mogelijk door ze met de duim uit de schil te drukken. Let op: van het looizuur kan de huid van je vingers zwart kleuren.
tuinboon dubbel gepeldDubbel doppen: in de tuinbonen zitten ook weer boontjes. Blancheer de tuinbonen, maak met een mesje een sneetje tegenover de navel van de tuinboon, en haal het groene boontje (soms twee) eruit.

Tuinbonen koken
De kooktijd voor tuinbonen is 10 tot 20 minuten. De kooktijd voor jonge boontjes en dubbel gedopte bonen is veel korter dan voor de grote bonen. In Nederland is het gebruikelijk om vers of gedroogd bonenkruid mee te koken. Het beste is om tuinbonen te koken in ruim water zonder zout en een scheutje melk om de kleur mooi te houden.
Gedroogde tuinbonen moeten eerst een nacht in water weken, en de kooktijd is minimaal 30 minuten.

Gezondheid en smaak
Tuinbonen zijn rijk aan vitamine B en C en bevatten veel fosfor. Ze smaken iets bitter door het looizuur, maar als je ze jong plukt en eet, dan is daar weinig van te merken.

tuinboonpestoMarò (sarsa marò, pesto di fave)
Pesto van tuinbonen is een van de klassieke pestos uit de streek Liguria.

  • 500 gram gekookte tuinbonen
  • 1 teen knoflook, gesnipperd
  • 6 muntblaadjes
  • 20 gram pecorino (Italiaanse schapenkaas)
  • 75 ml Italiaanse olijfolie
  • zout naar smaak

Zorg dat alle ingredienten gekoeld zijn, evenals gereedschap.
Meng tuinbonen en knoflook in een blender (eventueel vijzel). Roer de andere ingredienten erdoor.
Eet de pesto met pasta, vlees of vis, of op toast.

Falafel
Gefrituurde balletjes van bonen en/of kikkererwten. Het is een streetfood uit het Midden-Oosten.
In Egypte wordt falafel doorgaans van bonen gemaakt.

maccoMacco di Fave
Macco is een zeer oud Siciliaans gerecht van tuinbonen, venkelloof en olijfolie. De puree wordt verwerkt tot soep met ui en tomaat, of het wordt gegeten met pasta.

  • 500 gram gedroogde tuinbonen
  • 1 ui, gesnipperd
  • 1 stengel bleekselderij, in stukjes
  • loof van 1 venkel
  • olijfolie

Laat de tuinbonen 48 uur weken en ververs een paar keer het water. (korter weken betekent langer koken)
Kook de ingredienten tot de tuinbonen gaar zijn. Bewaar iets venkelloof voor het serveren.
Maal het geheel met een staafmixer.
Breng op smaak met olijfolie, peper, zout. Eet als creme-soep of met dikke spaghetti in stukjes gebroken.
Foto: geserveerd met venkelloof, enkele tuinbonen ongepureerd en fijngesneden gedroogde tomaat.

michironesMichirones
Michirones is een klassieke tapa uit de regio Murcia in Spanje. Het zijn tuinbonen in een dieprode saus met ham, buikspek, chorizo, knoflook, laurier en pimentón (spaanse paprika poeder).
Het gerecht wordt doorgaans geserveerd in een aardewerk schaaltje.

  • 500 gram gedroogde tuinbonen
  • 200 gram spaanse chorizo, in schijfjes
  • 100 gram ongerookte buikspek (spaans: tocino of panceta), in plakjes
  • 100 gram gedroogde (serrano) ham, in plakjes
  • 4 tenen knoflook
  • 6 laurierblad
  • 1 eetlepel pimentón (paprikapoeder)
  • zout, peper, rode peper naar smaak

Laat de tuinbonen 48 uur weken en ververs een paar keer het water. (korter weken betekent langer koken)
Doe de tuinbonen in een grote kookpan met een liter water. Breng tegen de kook aan.
Voeg de andere ingredienten toe, doe deksel op pan. Voeg regelmatig water toe om droogkoken te voorkomen.
Test nu en dan of de tuinbonen gaar zijn. Dat kan wel 1-2 uur duren.

bessaraBessara
Marokkaanse dipsaus van tuinbonen, citroensap, knoflook en olijfolie. Het lijkt op hummus.

  • 200 gram gedroogde tuinbonen
  • 2 teentjes knoflook
  • 100 ml olijfolie
  • 50 ml citroensap
  • komijnpoeder naar smaak
  • 1 eetlepel paprikapoeder

Laat de tuinbonen 48 uur weken en ververs een paar keer het water. (korter weken betekent langer koken). Kook ze gaar.
Maal alle ingredienten met een staafmixer of keukenmachine tot een pulp.
Serveer met peterselie of korianderblad.

juddJudd mat Gaardebounen
Een nationaal gerecht van Luxemburg. Het is een stoofpot met varkensvlees, prei, wortel, selderij en kruiden.

  • 1 kg gerookte en gezoute varkensnek (of neem ander varkensvlees en bacon)
  • 1 prei in dikke plakken
  • 4 wortelen, geschild en in dikke plakken
  • 1 ui, fijn gesneden
  • 2 stengels bleekselderij, in dunne plakjes
  • 1 laurierblad
  • 3 kruidnagels
  • 6 zwarte peperkorrels
  • 1 glas witte wijn
  • 50 gram boter
    2 eetlepels bloem
  • 1 kg tuinbonen
  • takjes bonenkruid en peterselie
  • zout en versgemalen zwarte peper

Week varkensnek in koud water gedurende 8 uur. Ververs nu en dan het water.
(deze stap overslaan als je ander varkensvlees en bacon gebruikt)
Leg het vlees in een kookpan met water, breng aan de kook en voeg de prei, wortel, ui en selderij toe, samen met de laurier, peper, kruidnagel en het glas wijn.
Dek de pan af, zet het vuur lager en laat zachtjes stoven gedurende 2-3 uur.
Maak de saus: smelt de boter in een kleine steelpan en voeg de bloem toe en mix met een kopje kookvocht uit de pan. Breng even tegen de kook aan en voeg bonenkruid toe.
Kook de tuinbonen bonen beetgaar en meng met de saus. Breng op smaak met zout en peper.
Serveren: snijd het vlees en schik op een grote, warme schotel, met de saus. Serveer met gekookte nieuwe aardappelen en wat gehakte peterselie.

sopa de habasSopa de habas
Mexicaanse tuinbonensoep.
Voor ruim 1 liter soep

  • 300 gram gedroogde tuinbonen (24 uur laten weken)
  • 300 gram nopales (cactusblad) indien beschikbaar, anders weglaten
  • 700 ml liter water (moet een dikke soep worden)
  • 2 tomaten, in plakjes
  • 1 kleine ui, fijngesnipperd
  • 2 tenen knoflook,  fijngesnipperd
  • 2 eetlepels olijfolie
  • 1 rode peper
  • koriander blad

Laat de tuinbonen uitlekken en breng aan de kook met water in een kookpan (1 uur).
Ondertussen de uien fruiten in olijfolie.
Fruit enkele minuten de knoflook en tomaat mee.
Als de tuinbonen gaar zijn, de tomatensaus toevoegen en eventuele nopales.
Kook enkele minuten door, breng op smaak met zout. Serveer met koriander.

Fave e pecorino
Een klassieke combinatie in Italie: tuinbonen met pecorino kaas en pancetta. Het wordt gegeten op toast, op pasta  of als salade.

vignarolaTuinbonen en artisjokken
Een klassieke combinatie die je tegenkomt langs de hele Middellandse zee, en waarschijnlijk van Arabische origine. Het wordt gegeten als bijgerecht (meze), maar er zijn varianten als salade, dip, omelet, op toast, hummus, risotto, tajine, etc.
In het grieks heet het Agginares meh Koukia.
De Italiaanse varianten worden meestal gemaakt met bonen, artisjok en doperwten. Soms met asperges. Voorbeelden:
Vignarola (Lazio regio), Frittedda (Sicilie), Ciauredda (Zuid-Italiaans, met spek en aardappel).

  • 12 artisjokharten
  • 2 citroenen
  • lenteuitjes, gesneden
  • knoflook, gesnipperd
  • 500 gram verse groene tuinbonen
  • venkelloof of dille
  • olijfolie, peper en zout

Leg de artisjok in water met citroensap (tegen het verkleuren).
Fruit de lenteuitjes met de knoflook in olijfolie in een stoofpan.
Voeg de artisjokken toe, de tuinbonen en een kopje water.
Houdt het tegen het kookpunt aan en voeg nu en dan water toe om droogkoken te voorkomen.
Na 20 minuten zijn de groenten gaar. Voeg wat fijngesneden dille of venkelloof toe.
Breng op smaak met citroensap, zout en peper.
Foto: vignarola, met pancetta en muntblaadjes

Mollebonen
Dit zijn geroosterde of gewokte paardebonen, lijkend op tuinbonen. Het wordt gegeten als snack en is een Groningse specialiteit.

5 comments to Tuinbonen

  • nellie

    tuinbonen koken en een sausje maken van boter en bloem (een roux) een klein bosje bonenkruid fijn snijden en er doorheen roeren. de bonen afgieten en het sausje er door roeren.

  • Het lievelingskostje: van (wijlen) mijn moeder was – zo heette het 70 jaar geleden in Volkel – ‘flodderbonnepetozzie’, ofwel tuinbonen-stamp. Aardappelpuree met verse tuinbonen erdoor. Heerlijk.

  • Jac Verheijden

    Ben op zoek naar de naam van een oud gerecht van jonge krielaardappeltjes het velletje er afgehehaald via met een klomp de aardappeltjes te stompen een een emmer gevuld met wat water totdat de velletjes loslaten .Als de aardappeltjes ongeveer gaar zijn dan naar smaak jonge gedopte
    tuinboontjes toevoegen en samen verder gaar koken. Mijn vader voegde nog altijd een beetje bonenkruid toe maar niet iedereen vind dat lekker.Hierbij kregen wij altijd uitgebakken spek er bij.
    Stevige boeren kost dus. Vooral als er nog een paar lepeltjes spekvet onder gehusseld werd.
    Mijn kleinkinderen zijn er ook gek op. Zij zeggen lachend wanneer maak je nog eens van dat
    varkensvoer. Daarom wil ik graag de originele weten

  • tom brekelmans

    voordat ik het vergeet te melden, mijn enthousiaste complimenten all over. ik ben hobbykok, speur naar goede adviezen en recepten.
    Vind doorgaans allemaal identieke kopieën van ronduit slechte info.
    Deze site is méér dan zomaar geweldig.
    Tom

  • tom brekelmans

    geweldig zorgvuldig samengesteld al deze recepten.
    echter, ik wil maar één recept printen uit een serie met x varianten.
    Met knopje print dit recept krijg ik teveel van al dat goede.
    Tom

Leave a Reply to Jac Verheijden Cancel reply

You can use these HTML tags

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

  

  

  

A sample text widget

Etiam pulvinar consectetur dolor sed malesuada. Ut convallis euismod dolor nec pretium. Nunc ut tristique massa.

Nam sodales mi vitae dolor ullamcorper et vulputate enim accumsan. Morbi orci magna, tincidunt vitae molestie nec, molestie at mi. Nulla nulla lorem, suscipit in posuere in, interdum non magna.