Bosvruchten
Sp: Fruta del bosque
NL: Bosvruchten, rood fruit
En: Fruits of the forest
Du: Waldbeeren
It: Frutti di bosco
Fr: Fruit rouge
Met bosvruchten bedoelen het fruit dat we langs paden en bosranden vinden. Klein fruit met meestal rood tot paarse kleur. Frambozen, aardbeien, bramen, vlier en bessen. Soms worden ook kersen en rozenbottels als bosvruchten gezien.
Frambozen (Rubus idaeus)
Sp: Frambueso
NL: Framboos
En: Raspberry
Du: Himbeere
It: Lampone
Fr: Framboise
De framboos is een plant uit de rozenfamilie. De soort behoort evenals de gewone braam (Rubus fruticosus) tot het geslacht Rubus.
De framboos is een in heel Europa van nature voorkomende plant, die op open plaatsen in het bos en langs bosranden voorkomt en is als voedsel al sinds de vroegste tijden in gebruik. De teelt gaat terug tot de Middeleeuwen.
Er zijn, afhankelijk van het ras, bij de zomerframbozen rijpe vruchten vanaf eind juni tot half augustus. Bij de herfstframbozen zijn er rijpe vruchten vanaf begin augustus tot de eerste week van oktober soms zelfs tot de eerste nachtvorst.
Van de framboos worden alleen de vruchten gegeten. De vruchten hebben een specifieke smaak en zijn afhankelijk van het ras lichtrood tot donkerrood gekleurd. Ook komen rassen voor met geelgekleurde vruchten. Frambozen worden zowel vers gegeten als verwerkt in frambozenjam, vruchten op siroop, tot bavarois, tot sap, tot puree en saus. Ze worden ook als losse vruchten ingevroren. Ook de bladeren van de framboos kunnen voor consumptie gebruikt worden. Hiervoor moeten de bladeren, na het plukken, worden gedroogd op een droge en luchtige plaats. Hierna kan er van de gedroogde bladeren thee worden getrokken.
Bramen (Rubus fruticosus)
Sp: Zarzamora
NL: Braam of bosbraam
En: European blackberry
Du: Brombeeren
It: Rovo comune
Fr: Ronce commune, ronce des bois, ronce des haies
Van de braam worden vooral de vruchten gebruikt. Deze worden verwerkt in gelei, jam, likeur, saus, wijn en als garnering op taarten en door ijs.
Van de langzaam gedroogde en gefermenteerde bladeren kan een thee gezet worden tegen diarree. Ook de vruchten hebben een stoppende werking door hun gehalte aan tannine.
De vruchten zijn ook gebruikt als kleurstof voor wol. De jonge scheuten werden gebruikt als basis voor bruine verf.
Kruipbraam (Rubus chamaemorus)
Sp: Mora de los pantanos
NL: Kruipbraam, gele bosbraam of veenbraam
En: Cloudberry, bakeapple, knotberry, knoutberry, aqpik, low-bush salmonberry, averin, evron
Du: Moltebeere, Multbeere, Schellbeere, Sumpfbrombeere, Torfbeere
It: Camemoro
Fr: Plaquebière, ronce des tourbières, ronce petit-mûrier, chicouté
De kruipbraam is een soort braam die voorkomt in de gematigde klimaten van het noordelijk halfrond. In Europa is dat vooral in Scandinavië, Groot-Brittannië, de Baltische staten en Rusland. In Noord-Amerika komt de vrucht zowel in Canada als in de Verenigde Staten voor.
De kruipbraam groeit vooral in vochtige, moerasachtige gebieden en is bestand tegen temperaturen tot -40 °C. Rijpe vruchten zijn goudgeel, zacht en sappig en rijk aan vitamine C. Ze worden in de noordelijke landen als een delicatesse beschouwd en onder andere in jam, drank en kaas verwerkt. Finland gebruikt het fruit in de likeur Lakkalikööri. In noorse supermarkten kom je molte-youghurt tegen.
De vrucht moet niet worden verward met de prachtframboos (Rubus spectabilis), die erop lijkt.
Rozenbottel
Sp: Escaramujo
NL: Rozenbottel
En: Rose hip
Du: Hagebutte
It: Cinorrodo
Fr: Cynorrhodon
Van sommige soorten rozenbottels, onder meer de vrucht van de hondsroos (Rosa canina), wordt jam gemaakt en in Zweden eet men ook rozenbottelsoep. Rozenbottels zijn rijk aan vitamine C en bevatten verder ook vitamine A, B1 en B2.
Zure kers (Prunus cerasus)
Sp: Guindo, cerezo ácido, cerezo de Morello
NL: Zure kers
En: Sour cherry, tart cherry, dwarf cherry, wild cherry
Du: Sauerkirsche, Weichselkirsche
It: Amareno, Visciolo, Amarasco
Fr: Cerisier acide, Cerisier aigre, Griottier acide
De zure kers is een plant uit de rozenfamilie (Rosaceae). Het is een struik afkomstig uit Zuidoost-Europa en West-Azië, die van nature niet in België en Nederland voorkomt.
Andere namen zijn “morel”, of in België en Zuid-Nederland “kriek” (bekend van het kriekenbier: kriekenlambiek). In Italië wordt door Vignamato naar een recept uit ca. 800 een “dessertwijn” gemaakt, een combinatie van deze kers en wijn. Ook uit Italië komt de amarena-kers die de zure kers als basis heeft.
Amarena-kers
Een amarena-kers is een ontpitte in suikersiroop ingelegde zure kers. Het is een specialiteit uit Bologna in de Italiaanse regio Emilia-Romagna. De kers krijgt na de inlegperiode een diep donkerrode stevige enigszins knapperige schil en zeer zoete typische smaak door het gebruik van een suikersiroop.
Het recept van de ingelegde kersen zou bedacht zijn door Rachele Buriani, de vrouw van kruidenier Gennaro Fabbri (1869). Haar “Marena con Frutto” was daarvan de basis. Gennaro was het die de kersen in 1905 op de markt bracht. De kenmerkende potten waarin de kersen ook tegenwoordig nog worden aangeboden, zouden zijn afgeleid van de keramische vaas met blauwwitte decoratie die hij als dank voor het recept en liefde voor zijn vrouw aanbood.
Fabbri is een familiebedrijf. Amarena-kersen worden tegenwoordig door meerdere fabrikanten en merken verhandeld.
In de patisserie, maar ook in nagerechten en cocktails wordt de amarena-kers gebruikt. Ook wel als decoratie met één of enkele kersen. Sommige kazen – zoals Gorgonzola, Taleggio, Pecorino en Parmezaanse kaas – of gebak waarin kaas is verwerkt, combineren goed bij het zoet van deze kers.
De siroop – eveneens met een sterke amarena-kersen smaak – is ook te gebruiken.
Omdat de kersen zijn ingemaakt zijn deze zeer lange tijd houdbaar. Mogelijk meerdere jaren, al kan er dan wel enige smaakverandering optreden. Bij aangebroken potten zal dat proces versnellen en kan na enige tijd schimmelvorming optreden
Zoete kers (Prunus avium)
Sp: Cerezo silvestre, cerezo dulce, cerezo de monte
NL: Zoete kers
En: Wild cherry, sweet cherry, bird cherry, gean
Du: Vogel-Kirsche
It: Ciliegio
Fr: Merisier, cerisier des oiseaux
De zoete kers is een tot 20 meter hoge boom uit de rozenfamilie (Rosaceae) en groeit in Europa, Noord-Afrika en West-Azie.
In de tijd van de hoogstamboomgaarden leverde deze soort ook een zeer gewaardeerd hout, geschikt voor meubels.
Een Maraschinokers is een type gekonfijte kers. Oorspronkelijk werden deze kersen geconserveerd met gebruik van Maraschinolikeur. Vandaar de naam. Tegenwoordig worden ze via een chemisch proces gefabriceerd.
Maraschinokers
De Maraschinokers stamt oorspronkelijk uit de Kroatische stad Zadar, net als de gelijknamige likeur. De kersen worden vaak gebruikt om cocktails, gebak en nagerechten mee op te fleuren.
Bigarreau
Een bigarreau is een gekonfijte kers. Bigarreaus worden ook wel Franse vruchtjes genoemd. Op de doosjes waarin ze worden verkocht staat vaak de Franse meervoudsvorm bigarreaux.
Meestal worden deze kersen gekleurd, zodat ze helder rood, groen of geel zijn. Ze worden gebruikt voor het garneren van gebak, maar ook weleens verwerkt in bepaalde chipolatapudding.
Vlierbes (Sambucus)
Sp: Sambucus
NL: Vlierbes
En: Elderberry
Du: Holunder
It: Sambucus
Fr: Sureau
Het fruit wordt gebruikt voor wijn, siroop, likeur.
Van de bloesem maken de roemenen een frisdrank met de naam Socată.
Hollerküchel zijn trossen vlierbes gewenteld in een beslag en dan gefrituurd. Dit wordt gedaan in Duitsland, Oostenrijk en Noord-Italie.
Duindoorn (Hippophae rhamnoides)
Sp: Espino amarillo
NL: Duindoorn
En: Buckthorn
Du: Sanddorn, Weidendorn, Dünendorn, Audorn, Fasanenbeere, Haffdorn, Seedorn, Rote Schlehe, Sandbeere
It: Olivello spinoso
Fr: Argousier
De plant groeit in heel Europa en Azie, en wordt gebruikt voor het maken van duindoornolie.
In Frankrijk wordt de duindoorn gebruikt voor fruitsap of als ingredient voor andere dranken.
Duindoorn wordt gebruikt voor jam, wijn, likeur en thee.
Duindoorn bevat veel vitamine c.
Sleedoorn (Prunus spinosa)
Sp: Prunus spinosa, endrina, arañón
NL: Sleedoorn
En: Blackthorn, sloe
Du: Schlehdorn, Schlehe, Heckendorn, Schwarzdorn, Deutsche Akazie
It: Prugno spinoso
Fr: Épine noire, Prunellier, Épinette
De sleedoorn is een plant uit de rozenfamilie en groeit in Europa en Azie. De soort komt van nature voor in de Benelux, waar de plant met name langs bosranden voorkomt. Er zijn vruchten vanaf augustus, ze zijn pas lekker nadat de vorst eroverheen geweest is. De vruchten worden verwerkt tot jam, vruchtenmoes, vruchtensap, likeur (Sloe gin in Engeland, patxaran in Navarra, Epinette of Prunelle in Frankrijk, Bargnolino in Italie), vruchtenwijn en brandewijn, bijvoorbeeld slivovitsj. Slee is een oud woord voor pruim.
Jeneverbes (Juniperus)
Sp: Enebros
NL: Jeneverbes
En: Juniper
Du: Wacholder
It: Ginepro
Fr: Genévrier
De plant is een coniveer, en groeit op het gehele noordelijke halfrond.
De bessen worden als smaakmaker gebruikt in jenever, gin, Krambambuli, Steinhäger. De aromas worden ook gebruikt voor bier en frisdrank.
Jeneverbessen vormen een van de geurigste aroma’s bij het kruiden. Ze kunnen vers gebruikt worden, maar worden meestal gedroogd bewaard. Ze worden bij wild, vlees, stoofschotels van vlees, gevogelte zoals eend, sauzen, zuurkool, komkommer, biet en voor de inmaak gebruikt. Ook heerlijk in azijndressings samen met laurier.
Gestampte jeneverbessen worden ook gebruikt bij het pekelen van vlees en vis, alvorens het te roken.
Bosaardbei (Fragaria vesca)
Sp: Fresa salvaje, frutilla silvestre
NL: Bosaardbei
En: Wild strawberry, woodland strawberry, Alpine strawberry, European strawberry
Du: Wald-Erdbeere, Monatserdbeere
It: Fragola di bosco
Fr: Fraisier des bois
De bosaardbei is de wilde tegenhanger van de cultuuraardbei. Maar waar de cultuuraardbei een kruising is tussen soorten, is de bosaardbei een botanische soort.
De bosaardbei groeit in bijna heel België en Nederland, vooral in bosgebieden en meestal op een ietwat vochtige zandgrond in gefilterd zonlicht. De plant heeft kleine witte bloemen. De vruchten verspreiden een zoetige geur en zijn eetbaar. De bosaardbei kan makkelijk verward worden met de schijnaardbei. Deze komt veel voor in parken, en is herkenbaar aan zijn gele bloemen.
De kleine vruchten hebben een frisse en zoete smaak. Ze zijn geschikt voor vruchtensalades en -dranken, siroop en jam. De bladeren zijn geschikt voor toevoeging aan kruidenthee of salade.
Bessen
Plantkundig is het lastig met bessen. Tomaten zijn bessen. En bananen, citrusfruit en meloenen ook.
Onderstaand een overzicht van de kleine rode vruchtjes die we doorgaans bessen noemen.
In Nederland heb je rode bessen, zwarte bessen en kruisbessen als inheemse planten.
Cranberry (Vaccinium macrocarpon)
Sp: Arándano rojo
NL: Veenbes, moerasbes, lepeltjesheide of cranberry
En: Cranberry, bearberry
Du: Großfrüchtige Moosbeere, Kraanbeere
It: Cranberry
De soort komt oorspronkelijk uit Noord-Amerika.
Blauwe bosbes (Vaccinium myrtillus)
Sp: Mirtilo, Arandano azul
NL: Blauwe bosbes
En: Bilberry, Whortleberry, Huckleberry
Du: Heidelbeeren, Blaubeere, Schwarzbeere, Mollbeere, Wildbeere, Waldbeere, Bickbeere, Zeckbeere, Moosbeere, Heubeere
It: Mirtillo
De kalkmijdende plant groeit voornamelijk in open bossen (zowel in loofbossen als naaldbossen), op heide en veen in de gematigde en subarctische gebieden in de wereld (Europa, Noord-Azië, Japan, Noord-Amerika en Groenland).
Zwartblauwe bessen, bedekt met een waas. Elke bes kan tot veertig zaadjes bevatten. Het sap is purperkleurig. De bessen zijn eetbaar. Ze worden voornamelijk gebruikt voor jam of voor gebak. Ook worden ze vers gegeten, vooral vanwege het hoge gehalte vitamine C.
Blauwe bes (Vaccinium corymbosum)
Sp: Arándano, arándano azul, o mora azul
NL: Blauwe bes
En: Northern highbush blueberry
Du: Amerikanische Heidelbeere
De blauwe bes komt oorspronkelijk uit Noord Amerika. Vanaf 1900 begon men deze bes te cultiveren en werden de beste kruisingen gebruikt voor consumptie. Momenteel heeft deze plant zich verspreid over heel West Europa en vinden we ze ook hier in het wild.
Blauwe bessen hebben een iets wrange, lichtzure smaak. Je kan ze vers eten, maar ook verwerken in taarten, ijs en sorbets, compotes, jam, gelei, siropen en likeuren.
Ten onrechte wordt de blauwe bes vaak aangeduid als bosbes. De blauwe bosbes (Vaccinium myrtillus) is echter een andere soort, herkenbaar aan de diep paarse kleur van het sap en een sterke geur.
Rode bosbes (Vaccinium vitis-idaea)
Gebied: Noord-Amerika en Noord-Eurazie
Sp: Arándano rojo
NL: Rode bosbes, vossenbes
En: Lingonberry, cowberry
Du: Preiselbeere, Kronsbeere, Grante, Moosbeere, Riffelbeere, Grestling.
It: Mirtillo rosso
Fr: Airelle rouge
De rode bosbes is een gewaardeerde en geliefde vrucht die vooral bij wildgerechten wordt geserveerd in de keukens van Noord- en Centraal-Europa, met name in de Scandinavische landen, Polen, Slowakije en Karelië (Rusland). Overigens mogen de bessen in Scandinavië op grond van het traditionele “allemansrecht” op alle publieke en private terreinen vrij geplukt worden. Wegens zijn wrange, zure smaak, die door het hoge gehalte aan fruitzuren (onder meer ascorbinezuur, benzoëzuur en salicylzuur) wordt veroorzaakt, wordt de vrucht slechts zelden rauw gegeten en meestal tot compote verwerkt.
Rijsbes (Vaccinium uliginosum)
Sp: Arandano de fruto negro, arandano negro, arándano, arándano negro, arándano uliginoso, nadius, ráspano
NL: Rijsbes
En: Bog bilberry, bog blueberry, northern bilberry or western blueberry
Du: Rauschbeere
It: Mirtillo blu
De rijsbes groeit in bosvennen met vochtige, turfhoudende aarde op het noordelijk halfrond, in Europa, waar de soort ook voorkomt in Nederland en België. In Nederland komt de rijsbes onder andere voor in het Vragenderveen. In de bergen vindt men de plant tot op 3000 meter hoogte. De plant wordt gekweekt voor zijn bessen in Duitsland en in sommige Oost-Europese landen. De plant komt ook voor in de gebergten van Mongolië, Noord-China, Centraal-Japan en de Koerilen, de Sierra Nevada in Californië (Verenigde Staten), de Rocky Mountains in Utah (Verenigde Staten) en het Arctisch gebied.
De rijsbes kan worden verwerkt tot gelei, jam en sap. De bessen worden in de volksgeneeskunde bij diarree en blaasontstekingen gebruikt. In het oosten van Siberië wordt de struik gebruikt voor het looien van leer en wordt uit de bessen een sterke brandewijn vervaardigd.
Aalbes (Ribes rubrum)
Sp: Grosellero, corinto, parrilla
NL: Aalbes, rode bes of trosbes
En: Redcurrant
Du: Rote Johannisbeere
It: Ribes rosso
Fr: Groseillier à grappes
De aalbes of trosbes (Ribes rubrum) is een bes, oorspronkelijk uit een deel in het westen van Europa: België, Duitsland, Frankrijk, Nederland, Noord-Italië en Noord-Spanje.
De aalbes behoort tot de familie van de kruisbessen/stekelbessen en wordt – in tegenstelling tot de aardbei – in de plantkunde wel als echte bes beschouwd. Enkele soorten worden geoogst, andere worden puur als sierplant gebruikt.
Aalbessen zijn robuust en krachtig. De felrode vruchtjes zijn heel zuur, smaken heel lekker in een dessert of als taartdecoratie. Bovendien zitten ze boordevol vitamine C. De zwarte aalbessen zijn nog gezonder en smaakvoller. De stoffen in de aalbessen verbeteren de bloeddoorstroming en voorkomen hartaanvallen. Zelfs de bladeren, bereid als thee, hebben helende eigenschappen (tegen reumatische aandoeningen). Voor fruitliefhebbers, die de bessen graag rauw eten, zijn er kleurloze soorten die heel zoet smaken zoals de variëteiten “Primus” of “White Versailles”.
Witte, maar vooral rode, bessen zijn prachtig als kleuraccentjes op taart of ijs. Je kan ze puur met een beetje suiker eten of ze mengen in yoghurt, smoothies en milkshakes. In zomerse vruchtensalades mogen ze nooit ontbreken.
Zwarte bes (Ribes nigrum)
De zwarte bes komt ook in het wild voor op natte, voedselrijke grond in loofbossen en dan vooral in moerasbos.
Ze worden weinig of niet uit het vuistje gegeten. Ze hebben immers een zurige wrange smaak. Toch zijn het ‘supervruchten’ want ze zitten vol vitamines, mineralen en antioxidanten.
De soort wordt nog op beperkte schaal geteeld voor de verwerkende industrie. De bessen wordt machinaal geoogst en verwerkt tot sap. De oogsttijd is afhankelijk van het ras en loopt van begin juli tot half augustus. Belangrijk zijn een goede sapkleur, een hoog vitamine C-gehalte en een aroma dat wordt aangeduid als cassis.
Zwarte bessen zijn uitstekend geschikt om te verwerken tot jam, gelei en coulis omdat ze bijzonder rijk zijn aan pectine. Ze zorgen voor een mooie ‘cassis’-kleur.
Sp: Casis, cassis, grosellero negro, zarzaparrilla negra, parrilla negra
NL: Zwarte bes
En: Blackcurrant
Du: Schwarze Johannisbeere
It: Ribes nero, cassis
Fr: Cassissier, cassis, groseillier noir, gadellier noire
Kruisbes
Sp: Grosella espinosa europea, uva espina
NL: Kruisbes, stekelbes, klapbes
En: Gooseberry
Du: Stachelbeere
It: Uva spina
Fr: Groseillier à maquereau
De kruisbes komt van oorsprong uit europa en west-azie.
Ze worden uit de hand gegeten en bereid in nagerechten en taarten.
Bron: wikipedia
Minder bekende fruitsoorten
Calafate (berberis microphylla)
Groeit in Patagonia. Gebruikt voor het maken van jam en wijn.
Murta of murtilla (Ugni molinae)
Groeit in Zuid-Chili
En: Chilean guava, strawberry myrtle
Het fruit wordt gebruikt voor Murtado likeur, jam, murta con membrillo en Kuchen.
Mora andina of mora de Castilla (Rubus glaucus)
En: Mora de Castilla or Andean Raspberry
Een braamsoort uit de Andes, gebruikt voor jam, sap, sorbetijs, patisserie.
Maqui (Aristotelia chilensis)
En: Maqui, Chilean wineberry
De maqui boom groeit in Chile en levert fruit dat lijkt op zwarte bessen. Ze worden o.a. gebruikt in jam en sap.
Aardbeiboom (Arbutus unedo)
De aardbeiboom komt van nature voor in het Middellandse Zeegebied en wordt geteeld in Portugal, Frankrijk, Griekenland, Italië, Spanje en China. De vruchten worden gebruikt bij de bereiding van sommige wijnen en likeuren, of soms verwerkt tot jam. De vrucht is in Nederland in blik verkrijgbaar bij etnische winkels. De bloesem levert een bittere honing op.
Appelbes (Aronia)
De bessen worden of gedroogd (zoals rozijnen) of er wordt sap van gemaakt. De bessen hebben een hoog gehalte aan flavonoïden, vitamine C en vitamine K. Ook wordt de appelbes als alternatieve rode voedselkleurstof gebruikt vooral in plaats van Ponceau 4R (E124). Dit wordt ook in Nederland toegepast in vruchtenyoghurt.
Wilde appel (Malus sylvestris)
Sp: Manzano silvestre
NL: Wilde appel
En: European crab apple
Du: Holzapfel
It: Melo selvatico
Fr: Boquettier, le Pommier sauvage, Pommier des bois
De soort komt voor in Europa en Zuidwest-Azië in heggen en kreupelhoutbosjes. Hij is nog in kleine aantallen in het wild aan te treffen op de Veluwe, op de stuwwal van Nijmegen en langs enkele beken in de Achterhoek en Drenthe.
Wilde appels zijn vanwege hun hoge pectinegehalte uitstekend geschikt om er appelgelei van te maken. In Engeland staat die bekend als apple jelly en is geliefd als een vitamine- en mineraalrijke toevoeging aan (winterse) vleesgerechten. De kleine appels zijn ook geschikt voor de bereiding van verjus, een zuur sap dat min of meer lijkt op appelazijn. In Frankrijk stookt men van de vruchten de sterke drank Calvados.
Kleine veenbes (Vaccinium oxycoccos)
Sp: Arándano agrio, arándano palustre
NL: Kleine veenbes
En: Small cranberry, bog cranberry, swamp cranberry
Du: Gewöhnliche Moosbeere
De soort komt voor op het noordelijk halfrond in gebieden met een koel klimaat. Het is een kruipende of overhangende plant met dunne stengels, die in Drenthe vrij zeldzaam en in de Achterhoek, het oosten van Noord-Brabant en Limburg zeldzaam is. De kleine veenbes staat op de Belgische Rode lijst van planten als zeldzaam tot zeer zeldzaam. De eetbare bes is rood, soms wit en smaakt iets friszuur.
Wilde lijsterbes (Sorbus aucuparia)
Sp: Serbal de los cazadores, azarollo, capudre
NL: Wilde lijsterbes
En: Rowan, mountain-ash
Du: Vogelbeere, Eberesche, Drosselbeere, Quitsche, Krametsbeere
It: Sorbo degli uccellatori
Fr: Sorbier des oiseleurs
De lijsterbes is een zeer winterharde boom uit de rozenfamilie. De wilde lijsterbes komt voor in Noord-Europa, op de bergen in Zuid-Europa en in Zuidwest-Azië. De vrucht is bitter en wordt vooral door vogels gegeten. Na de eerste nachtvorst of na verhitting is de vrucht minder bitter.
In Midden-Europa wordt de vrucht gebruikt als medicijn of voor likeur.
Loganbes
De loganbes (Rubus ×loganobaccus) is een kruising tussen een braam en een framboos.
De soort ontstond per ongeluk in 1880 of 1881. Het was indertijd gebruikelijk om soorten bessen te kruisen om varianten te creëren die commercieel gezien interessanter waren. James Harvey Logan, een rechter in Santa Cruz (Californië), zaaide bramenzaadjes uit naast een frambozenstruik. Beide planten bloeien tegelijk. Het ontstane zaad werd door Logan geplant en uit de 50 zaailingen ontstonden enkele nieuwe soorten. Een hiervan was de loganbes; bij de overige 49 bevond zich onder meer de reuzenbraam (de langste van alle soorten die ooit ontstonden).
Meidoorn (Crataegus)
Sp: Espino comum, tejocote
NL: Meidoorn
En: Hawthorn, thornapple, May-tree, whitethorn, hawberry
Du: Weißdorne
Fr: Aubépine, cenelles
Meidoorn wordt al sinds de 16e eeuw gebruikt om de bloedsomloop te stimuleren. Deze werking komt onder meer door de inhoudsstof rutine, deze stof is bekend om z’n vermogen om blauwe plekken te voorkomen. Bovendien helpt meidoornthee om de cholesterol te verlagen. In de Traditionele Chinese geneeskunde (TCG) wordt Crataegus pinnatifida, een soort meidoorn, al duizenden jaren gebruikt. Shan Zha is de pinyin-naam. Het valt in de TCG onder de kruiden die spijsverteringsproblemen oplossen, met name bij problemen met de vertering van eiwitten en vetten. Ook bij diarree of dysenterie wordt het gebruikt. In de Chinese geneeskunde wordt het ook gezien als een kruid dat de stagnering van bloed kan verhelpen en cholesterol en een hoge bloeddruk kan verlagen.
Giftige bosvruchten
Eén vrucht is meestal niet dodelijk. Ga je vruchten in gerechten gebruiken, gebruik dan geen onbekend fruit.
Atropa
Atropa is de botanische naam van een geslacht van planten in de nachtschadefamilie (Solanaceae).
De bekendste vertegenwoordiger van dit geslacht is de wolfskers (Atropa belladonna), die ook in de Benelux voorkomt.
Alle plantendelen, in het bijzonder de zwarte bessen, bevatten het alkaloïde atropine en zijn zeer giftig.
Dwergmispel (Cotoneaster)
Dwergmispel is een geslacht uit de rozenfamilie (Rosaceae). Het omvat ongeveer 90 soorten.
Het natuurlijke verspreidingsgebied is het Palearctisch gebied (gematigde streken van Azië, Europa, Noordafrika), met als belangrijkste gebied de Himalaya en Zuidwest-China.
Alle plantendelen, maar vooral de vruchten zijn iets giftig.
Peperboompje
De peperboompjesfamilie (Thymelaeaceae) is een familie van voornamelijk heesters, maar ook kruidachtige planten, lianen en bomen. De familie komt wereldwijd voor, speciaal in tropisch Afrika en Australië.
In Nederland komen alleen het rood peperboompje (Daphne mezereum) en het zwart peperboompje (Daphne laureola) voor.
De rode vrucht lijkt op een steenvrucht, is 0,7-1,2 cm groot en zeer giftig voor de mens door de aanwezigheid van daphnine, mezereïne en daphnetoxine in met name de bessen en twijgen. Slachtoffers krijgen het gevoel verstikt te worden. De verse twijgen kunnen bij gevoelige personen huiduitslag of eczeem veroorzaken. Vogels hebben geen last van het vergif.
Taxus
Taxus is een geslacht van coniferen, meestal ingedeeld in de taxusfamilie (Taxaceae).
Alle soorten taxus bevatten het hoogst giftige taxine, een alkaloïde, met enige variatie in de precieze formule van het alkaloïde tussen de soorten. Alle delen van de boom behalve de “bessen” bevatten het alkaloïde. De besjes zijn eetbaar en zoet, maar het zaad is erg giftig. In tegenstelling tot vogels kan de menselijke maag de zaadhuid afbreken en taxine vrijgeven in het lichaam. Dit kan fatale resultaten hebben als de zaadmantels zonder de zaden eerst te verwijderen worden gegeten. De grazende dieren, in het bijzonder vee en paarden, worden ook soms dood gevonden dichtbij taxus na het eten van de bladeren.
Eenbes
De eenbes (Paris quadrifolia) is een eenzaadlobbige, vaste plant, die behoort tot de eenbesfamilie (Melanthiaceae). De plant komt van nature voor in Eurazië en wordt ook in de siertuin gebruikt. De eenbes staat op de Nederlandse Rode lijst van planten als zeldzaam.
De vrucht is een dikke blauwzwarte bes. De hele plant is giftig door de aanwezigheid van saponinen.
Hulst
De hulst (Ilex aquifolium) is een plant uit de hulstfamilie (Aquifoliaceae) die van nature voorkomt in het westen en zuiden van Europa, het noordwesten van Afrika en het zuidwesten van Azië. Het is de enige groenblijvende loofboom die van nature voorkomt in de Benelux. Voor mensen zijn de bessen giftig, maar voor vogels niet.
Gelderse roos
De Gelderse roos (Viburnum opulus) is een plant uit de muskuskruidfamilie (Adoxaceae). De soort komt van nature voor in de Benelux.
Na de bloei komen er trosjes met hangende bessen, die lang aan de struik blijven zitten.
De rode giftige vruchten worden door vogels weinig gewaardeerd, ze blijven lang in de winter hangen. Deze vruchten bevatten coumarinen, diterpenen en glycosiden welke ernstige spijsverteringsklachten kunnen veroorzaken.
Leave a Reply