Kerststol

Een kerststol is een traditioneel Duits luxe brood, dat Weihnachtsstollen of Christstollen genoemd wordt. Het is een krentenbrood rijk gevuld met gedroogd fruit en noten.
Het recept voor de Nederlandse kerststol bevat veel minder boter dan de Duitse.

Historie
De kerststol heeft een lange Duitse geschiedenis, vandaar ook de naam stol, dat stut betekent in het oud-duits.
De voorloper van de stol is het klobebrot, een rijk gevuld offerbrood voor het zonnewendefeest van de Germanen. In de 14de eeuw ontstond het kerstbrood, gebakken voor edelen en kerkelijke hoogheden, en uit de archieven van Dresden, de geboortestad van de stol, blijkt dat in de 15de eeuw deze broden verkocht werden op kerstmarkten. Aanvankelijk bevatten deze broden geen melk of boter, want dat was volgens de katholieke kerk verboden tijdens de advent.
De introductie in Nederland is nog raadselachtig, maar zal in de 19de eeuw geweest zijn.

Recept voor een middelgrote (1,5 kg) kerststol

  • 500 gram bloem
  • 25 gram verse gist (of 10 gram gedroogde gist)
  • 200-300 ml melk (afhankelijk van het deeg)
  • 50 gram zachte boter
  • 1 eidooier geklopt
  • 1 citroenrasp
  • 10 gram zout
  • 150 gram rozijnen
  • 150 gram krenten
  • 100 gram stemgember, fijngesneden
  • 100 gram fijngehakte sukade of geconfijte kersen
  • 100 gram fijngehakte gesuikerde sinaasappelschil
  • 100 gram gehakte amandelen
  • 200 gram amandelspijs
  • 1/2 theelepel kardemom
  • 1/2 theelepel kaneel, kruidnagelpoeder of nootmuskaat

Voor het bepoederen:

  • 1 pakje vanillesuiker
  • 100 gram poedersuiker

Wel de krenten enkele uren van tevoren in een kop hete rum of brandy. Dep ze droog voor gebruik.
Los gist op in wat lauwe melk. Meng bloem, melk, eventueel een ei, en gist. Gebruik zoveel melk dat een mooi stevig deeg ontstaat. Het deeg moet van de handen loslaten.
Van het deeg een bal vormen en die in een kom onder een vochtige doek een uur laten rijzen.
Meng het gerezen deeg met zout, boter en citroenrasp, en meng vervolgens de andere ingredienten erdoor, behalve het spijs.
Opnieuw een uur laten rijzen. Oven voorverwarmen.
Bebloem een bakblik en lag de gerezen bal deeg erop. Die zal door die handeling ten dele weer inzakken.
Indien u een stol wilt met spijs, kunt u de spijs als worst invouwen in de stol. Sluit de spijs goed in.
Laat een half uur op het bakblik, onder een vochtige doek, rijzen. Stut de bal met theedoeken om de gewenste vorm te behouden, ook in de oven.
Daarna in de oven op 200°C in 70-90 minuten bakken tot het brood gaar is. Als de bovenkant al te bruin wordt, een stuk alufolie erop leggen.
Het warme brood eventueel bestrijken met boter en vervolgens bestrooien met poedersuiker waardoor vanillesuiker is geroerd.

Tip:
Gebruik voor zwaar gevuld brood altijd iets meer gist: 25 gram verse gist per 500 gram bloem.
Gebruik evenveel gewicht aan vruchten en noten als deeg.
Het brood wordt fijner met toevoeging van boter en een ei. Van eiwit wordt het brood droger, beter is alleen eigeel te gebruiken.
Alle ingrediënten dienen op kamertemperatuur te zijn.
De rozijnen en krenten kunnen het best ruim van tevoren geweekt worden in rum.
Laat het kerstbrood enkele weken op smaak komen. Bewaar op een iets gekoelde plek in een theedoek.
Snij een plak brood vanuit het midden. Schuif de helften dan weer tegen elkaar aan om uitdrogen te voorkomen.

Paasbrood of paasstol
Een paasstol is hetzelfde als een kerststol, maar de afwerking is anders. In plaats van bepoederen wordt de paasstol bestrooit met amandelschaafsel.Na het bakken besmeer je het brood met boter of taartgelei of neutraalkleurige jam zonder stukjes. Dat houdt het amandelschaafsel vast.

3 comments to Kerststol

  • Tor Einar Calisch

    Bedankt. Maar baktijd is helemaal fout. Ik deed maar 65 min en het brood is zwart en droog. Aub recept veranderen. Juiste tijd is , als Gerard zegt, 35-40 mn.

  • Als bakker heb ik het volgende om aan te merken, recept uitstekend, maar, eerst moet je het deeg bereiden, dus de ingrediënten goed kneden, zonder zout, na dat alles goed aan elkaar blijft zitten voeg je het zout toe, dit omdat anders de gist niet werkt. Doorkneden tot een goede bal , ongeveer 10 minuten laten rusten, rozijnen etc toevoegen en goed mengen totdat alles weer 1 geheel is. Dit weer laten rusten, ongeveer 10 minuten laten staan, maak er daarna een punt van denk hierbij aan het model dat men van andere sptollen ziet, met spijs, de spijs aanmaken met een eidooier en wat boter en citroenrasp, de spijs op de lengte van het deeg rollen in een pil vorm, het deeg in het midden een gleuf in maken en daar de rol spijs in doen, dicht vouwen en ongeveer een uur laten rijzen op een warme, 30 tot 35 graden, plaats. Afbakken in een ove van ongeveer 200graden. Baktijd ongeveer 35 tot 40 minuten en noet zoals hier vermeld meer dan 70minuten. Veel succes en eet smakelijk.

  • Thomas

    Mooi recept! Alleen is het misschien handig te vermelden dat het deeg wel gekneed moet worden om het rijzen op gang te helpen. Verder is het niet helemaal ondubbelzinnig wat je met 1 citroenrasp bedoelt; ik nam aan citroenrasp van 1 citroen. Tenslotte was de stol tijdens het bakken helemaal opengebroken, zodat het spijs gedeeltelijk bloot kwam te liggen… Maar ik moet hem nog proeven 🙂

Leave a Reply to Tor Einar Calisch Cancel reply

You can use these HTML tags

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

  

  

  

A sample text widget

Etiam pulvinar consectetur dolor sed malesuada. Ut convallis euismod dolor nec pretium. Nunc ut tristique massa.

Nam sodales mi vitae dolor ullamcorper et vulputate enim accumsan. Morbi orci magna, tincidunt vitae molestie nec, molestie at mi. Nulla nulla lorem, suscipit in posuere in, interdum non magna.