Vanille vla en custard zelf maken

Vla is een typisch Nederlands zuivelproduct, gemaakt van verse melk met toevoegingen die de viscositeit tot die van yoghurt verhogen. Het heeft wat weg van pudding, maar is vloeibaarder.
Oorspronkelijk werd vla alleen met eieren ingedikt, maar recentelijk met custardpoeder of met een combinatie van eieren, maïzena en vanille. Aan beide varianten wordt suiker toegevoegd. De vla in de winkel is over het algemeen met andere verdikkingsmiddelen gemaakt.
Vla bestond oorspronkelijk alleen in Nederland. In 2006 werd langzaam ook in Duitsland vla geïntroduceerd, onder de Nederlandse naam ‘vla’ aangezien er geen oorspronkelijk Duits woord voor bestaat.
Tegenwoordig zijn er veel soorten vla in diverse smaken te verkrijgen, zoals vanille, chocolade, hopjes, vruchten (zoals framboos, banaan, perzik of appel-kaneel), chipolata en bitterkoekjes. Blanke vla heeft een neutrale smaak. Er is ook slagroomvla, die in vanille, chocolade of een combinatie van deze twee verkrijgbaar is. Enkele soorten vla, zoals oranjevla en wintervla, zijn slechts op bepaalde momenten van het jaar te verkrijgen.
Bij dubbelvla worden twee smaken in een pak gedaan. Mits het pak vla niet wordt geschud komen beide smaken en kleuren naast elkaar uit het pak bij het uitgieten.
Vla wordt veel gegeten in combinatie met bitterkoekjes, appelmoes, bananen en/of vruchtenhagel. Een andere welbekende combinatie is vanillevla met aalbessen. Een bekend nagerecht met vla is de vlaflip: vla en yoghurt, soms met limonadesiroop.
In het Limburgs wordt het woord vla soms ook gebruikt om Limburgse vlaai mee aan te duiden. Vla heet daar pudding.

Custardpoeder

Custard is het engelse woord voor vla en dus ook een mengsel van eieren en melk dat verdikt wordt door het te koken. In de meeste gevallen wordt het gebruikt als een nagerecht, maar het wordt ook gebruikt voor het maken van pudding, quiche en andere soorten gerechten. Het kan zowel zoet als hartig bereid worden.
Voor een nagerecht wordt het vaak gebruikt in combinatie met vanille en suiker of een zoetstof. Dan vormt het de basis voor vla, pudding en dessertsauzen. Custard wordt ook regelmatig toegepast in gebak. In de Franse keuken wordt het ook regelmatig gebruikt, het is onder andere terug te vinden in crème brûlée (of crème anglaise). Custard is een belangrijk bestanddeel in diverse nagerechten in meerdere landen.
Surrogaat custard op basis van maïszetmeel is in poedervorm verkrijgbaar. Het bevat ook annatto, een gele kleurstof met een zachte smaak. Custardpoeder werd in 1837 ontwikkeld door de Brit Alfred Bird, wiens vrouw allergisch was voor eieren. In Engeland is het poeder nog steeds bekend met de merknaam “Bird’s Custard”.

Recept voor: Vanille vla

Omschrijving: Vla is een typisch Nederlands nagerecht op basis van melk, suiker en vanille, en verdikt met ei en/of verdikkingsmiddelen. Hier enkele recepten voor het zelf maken van vanillevla, hopjesvla, chocoladevla, caramelvla en bitterkoekjesvla.

Ingredienten

  • 1 liter (volle) melk
  • 60 g suiker
  • 40 g maizena
  • 1 vanillestokje (of 2 zakjes vanillesuiker of eetlepel essence)
  • 2 eierdooiers
  • snufje zout

Bereidingswijze

  1. Giet de melk in een steelpan, en schraap boven de melk de zaadjes uit de vanillepeul. Doe ook de peul in de room, en breng alles langzaam tegen de kook aan. Laat tien minuten trekken, haal dan de vanillepeul eruit.
  2. Meng suiker en maïzena, en roer hier met de eidooier een papje van.
  3. Schep een lepel van de hete melk bij het papje, terwijl je goed roert. Schep weer een lepel melk erbij, en blijf roeren. Als het papje voldoende vloeibaar en opgewarmd is, giet je dit bij de resterende melk in de pan, terwijl je met een garde of mixer op lage stand blijft roeren. Verhit langzaam, blijf roeren (ook over de bodem en langs de randen) totdat de vla is gebonden. Zet het vuur uit, roer nog even, giet in een kom en dek de vla dan af met plasticfolie als je geen vel wilt.

Preparation time: 10 minute(s) Cooking time: 10 minute(s) Number of servings (yield): 4 Beoordeling 5 stars:  ★★★★★ 1 review(s)

Romige vla

Voor zachtere vla een deel van de melk vervangen door slagroom of kookroom.

Citroenvla, Limoenvla of Sinaasappelvla
Idem recept vanillevla, en voeg 2 citroenrasp toe aan de melk, of 2 sinaasappelrasp of 4 limoenrasp. Mocht je de neiging hebben om ook het sap toe te voegen: niet doen, de vla wordt er vies van en niet lekker fris zoals je wellicht verwacht.

Caramel vla

1 liter melk
60 g suiker
60 g maizena
Meng de maizena met enkele eetlepels koude melk tot een papje.
Doe de suiker in de pan met de dikke bodem en zet deze op een zacht vuur. Brand de suiker langzaam tot deze bruin kleurt. Voeg dan een weinig water toe (let op: het gaat bruisen) en daarna ineens de melk. Breng dit aan de kook, voeg als de melk kookt het maizena papje toe. Laat de vla even doorkoken en daarna onder af en toe roeren afkoelen.

Hopjes vla

Idem caramelvla, maar dan met een eetlepel oploskoffie erdoor.

Chocolade vla

1 liter melk
60 g suiker
60 g maizena
25 g cacaopoeder
Meng custardpoeder, cacaopoeder en suiker, en roer hier met enkele eetlepels koude melk een papje van.
Breng de resterende melk tegen de kook aan, en doe het papje al roerend erbij. De vla is binnen een minuut gebonden. Zet het vuur laag, en verhit nog twee minuten terwijl je met de garde blijft kloppen. Giet de vla meteen over in een kom en bedek met plasticfolie om af te laten koelen.

Bitterkoekjes vla

  • 1 liter custardvla
  • 150 g bitterkoekjes

Gebruik het recept van custard (vanille vla zonder maizena).
Toevoegen: verkruimelde bitterkoekjes 5 minuten geweekt in een kopje hete melk.

Vanille vla zonder ei, zonder koemelk en zonder gluten

  • 50 g custard
  • 50 g suiker
  • 1 L rijstemelk of sojamelk

Meng de custard met de suiker en roer er een glad papje van met een paar lepels van de koude melk.
Breng de rest van de melk aan de kook en voeg al roerend de aangemengde custard toe. Breng de vla al roerend aan de kook.
Laat de vla onder af en toe roeren afkoelen.

Custard
(Vanille vla gebonden met eidooier, zonder maizena)

Voor ruim 1 liter custardvla

  • 12 eierdooiers
  • 800 ml (volle) melk
  • 100 g suiker
  • 200 ml room
  • 1 vanillestokje (of 2 zakjes vanillesuiker of eetlepel essence)
  • snufje zout

Giet de melk en de room in een steelpan, en schraap boven de melk de zaadjes uit de vanillepeul. Doe ook de peul in de room, en breng op een temperatuur van 80°C. Laat tien minuten trekken, haal dan de vanillepeul eruit. Perfectionisten zeggen dat melk, die een uur op een laag vuurtje is verwarmd het lekkerst is voor custard.
Klop de eidooiers met een garde en doe er geleidelijk de suiker door. Klop tot een sausje.
Giet heel langzaam een deel van de hete melk bij het papje, terwijl je goed roert.
Giet het papje bij de resterende melk in de pan, terwijl je met een garde blijft roeren.
Verhit langzaam, blijf roeren (ook over de bodem en langs de randen) totdat de custard is gebonden. Zet het vuur uit.
Zet de pan in een bak met koud water en blijf roeren tot lauw. Dek de custard dan af met plasticfolie als je geje geen vel wilt.

Kooktips bij het maken van custard:

Tempering
Er lijkt geen Nederlands woord te bestaan voor het Engelse “tempering”, een term die gebruikt wordt bij het maken van eigeel-melk mengsels zoals custard en advocaat. Tempering is een culinair proces waarbij eigelen eerst verdund worden met suiker en warme melk alvorens toe te voegen aan een pan hete melk. Deze tempering moet voorkomen dat het ei-melk mengsel gaat schiften tijdens oververhitting.
De gedachte was altijd dat de temperatuurschok de oorzaak is van het schiften. Het is echter waarschijnlijk de suiker en de verdunning, die ervoor zorgt dat de coagulatietemperatuur van de dooier-eiwitten hoger wordt. Daardoor verdikt de vla zich op hogere temperatuur, en is de kans op oververhitting kleiner.

Custard zonder schiften
Custards gemaakt met ei worden dik op een temperatuur die dicht bij het punt ligt dat de custard gaat schiften.
Langzaam verhitten is belangrijk. Te snelle verhitting kan schiften veroorzaken.
Bij een langzame verhitting kan de saus al op 80°C dik worden. Bij een snelle verhitting kan de saus bij 85°C nog te dun zijn, maar bij 89°C al schiften. Dit komt doordat de eiwitten minder tijd hebben om te coaguleren. Bij langzaam verhitten zit er een groter verschil tussen de temperatuur waarop de saus dik genoeg is en de temperatuur waarop de saus zal schiften.
Creme Anglaise is een dunne custard. Het is lastig om te weten of deze al volledig dik is. Men neemt een lepel, doopt die in de saus en houdt de lepel ondersteboven. Als de saus een dekkende laag op de bolle kant vormt, is de saus klaar. Als de saus er dun afloopt, nog niet.

Ovengebakken custards
Hier wordt de vloeistof niet geroerd tijdens de verwarming. De custard gaat stollen boven de 80°C, maar kan rond de 90°C al gaan schiften
Sommige koks zeggen dat het schiften kan worden tegengegaan door wat bloem of maizena aan het mengsel toe te voegen.

17 comments to Vanille vla en custard

  • C

    Bij de chocolade vla staat bij de ingrediënten maizena maar in de beschrijving custardpoeder. Welke vd twee moet het nou zijn?

  • Joan Jansma

    Mijn moeder (geboortejaar 1925) maakte altijd een toetje met vrij dunne custard vla met opgeklopt eiwit erdoor en dan plakjes banaan en stukjes sinaasappel. Helaas leeft zij niet meer en als ik deze ingrediënten gebruik wordt het niet zoals ik verwachtte. Ze noemde het Hemelse modder maar dat levert een heel ander recept op. Misschien heeft iemand enig idee wat het goede recept zou kunnen zijn. Het was zo lekker dat mijn zus en ik er altijd zoveel van aten dat we er buikpijn van kregen….

  • Evelyne

    Mooie website, en vast niet alleen voor mensen in het buitenland (zoals ik). Ik heb de griesmeelpudding geprobeerd en die was heel lekker. De vanillavla echter niet… het leek meer op pap, met een meel-smaak. Wat deed ik verkeerd? Is maizena inderdaad maismeel (=gemalen maiskorrels)? Misschien komt dat meel in grovere en fijnere soorten? Kan het misschien ook zijn (zoals Jack van Deur ook al opmerkte) dat de hoeveelheid een beetje hoog is? Wie heeft het recept uitgeprobeerd?

  • Tine Harkema

    Hallo, in de recepten voor citroen-limoen of sinaasappelvla
    staat voeg 2 citroenrasp 2limoenrasp of 4 sinaasappelrasp toe.
    Is dit 2 theelepels of 2 eetlepels of 2 gram ?

    Alvast bedankt voor het antwoord.

  • Al jaren maakte ik custard vla als een boerin dat doet maar sinds 20 jaar brandt het aan op electrische wat is de oorzaak?

  • dominique

    ga snel proberen lekker

  • Hilbert

    Tempering wordt in de Nederlandse bakkerijen en keukens vertaald als “familie maken”.
    Bij het gebruik van eidooiers wordt de schifting veroorzaakt door over-verhitting van de ei-bestanddelen. Deze mogen niet heter worden dan 80 graden Celsius. Daarboven ontstaat een volledige stremming van de ei-bestanddelen en krijg je iets wat meer op een roerei lijkt.

  • Jack van Deur

    Hoi,

    Allereerst gefeliciteerd met deze mooie website. Ik heb er veel van geleerd.

    Gisteren heb ik het recept van de vanille vla gemaakt. De smaak was meer dan prima maar ik heb echter het idee dat 60gr maïzena ietwat veel is. De vla was namelijk geen taai vloeibare vla maar was echt standig. Hit trilde en drilde en zag er niet lekker uit terwijl er toch geen klonten in zaten. Ik ga het nog eens proberen met de helft aan maïzena.

  • Geweldig dit! Na jaren mij afvraagt te hebben hoe vla wordt gemaakt vandaag 1,5 liter Citroën vla gemaakt met room. Als ik hem zou filteren, want er zit veel zeste ed. In, zou hij bijna net zoals uit de winkel zijn! Nu is het achterlijke halve liter verpakking Citroën vla eindelijk achter de rug want dat irriteert mij al zeker 20 jaar dat daar geen liter pakken van bestaan!

  • wilma

    Ben hier heel blij mee. Ik woon in engeland en heb al Lang zin aan vla. Ga het morgen gelijk proberen.

  • Lieke

    Ik woon ook in Noorwegen en koop vanillestokjes o.a. bij de coop winkels. Zelfs hier in Trysil te koop.

  • Chef Opklopper

    Dank voor de reactie Marcel. Een zakje Oetker vanillesuiker weegt 8 gram. Het recept wordt eenvoudiger bij gebruik van vanillesuiker of essence, want die hoeven niet te trekken in de hete melk. Leestip: https://www.zelfmaakrecepten.nl/vanille
    Veel plezier met de zelfgemaakte vla.

  • Wij wonen in Noorwegen maar kunnen hier geen vla kopen maar ook geen vanille stokjes. In het recept staat wat je met het vanille stokje moet doen, maar als je vanille suiker gebruikt, vervalt dan het verhaal van het peultje met de zaadjes en op dat tijstip gaan er ca. 2 zakjes vanillesuiker in (hoevel gr. is 1 zakje vanillesuiker ongeveer?) Ik hoop echt het zelf eens te kunnen maken, dank u voor uw tijd.

Leave a Reply to God weet alles Ik weet het beter Cancel reply

You can use these HTML tags

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

  

  

  

A sample text widget

Etiam pulvinar consectetur dolor sed malesuada. Ut convallis euismod dolor nec pretium. Nunc ut tristique massa.

Nam sodales mi vitae dolor ullamcorper et vulputate enim accumsan. Morbi orci magna, tincidunt vitae molestie nec, molestie at mi. Nulla nulla lorem, suscipit in posuere in, interdum non magna.